Có ai nhận thấy bàn học của con gái cũng phức tạp không kém gì tính cách của các cô nàng không ? Nào là cái ảnh hồi còn sún răng được trưng bày kỹ trong cái khung thật xì-tin, nào là cái hộp đựng bút sắc màu chứa trong đó những thứ cũng màu mè không kém.
Cái bàn học của tôi cũng linh lắm thứ, có những “chiến lợi phẩm” thu được từ những mùa hè tình nguyện, có con gấu bông nhỏ của anh chàng nào đó tặng trong chuyến diễn văn nghệ của trường, cái hộp thủy tinh có hàng trăm ngôi sao lấp lánh và… một cái chén nhỏ bằng sành đã mẻ một góc trên vành miệng mà đứa bạn tôi chợt vô tình hỏi: “Mi sưu tập đồ cổ à ?”. Tôi đáp trả “ừ, giá bao nhiêu ta cũng không bán đâu, mi nhé !”
Hơn 20 năm trước, sống trên cái làng quê nghèo khó vất vả vùng đồng bằng miền Tây, nơi có những mùa lũ đỏ ngầu phù sa theo con sông Cửu Long cuồn cuộn đổ về, việc kiếm miếng cơm manh áo đã khó, huống chi chuyện nuôi con ăn học đến nơi đến chốn. Vậy mà mẹ tôi thì khác, cuộc sống đầy khó khăn không ngăn niềm tin trong tim người phụ nữ rằng con mình sẽ vào đại học, sẽ đi du học để sánh vai cùng bạn bè các nước, điều mà khi đó chưa ai trên mảnh đất ấy từng nghĩ đến.
Mẹ tôi đúng thật là người con gái xứ dừa Bến Tre, sở hữu bản lĩnh kiên cường của đất mẹ Đồng Khởi. Tay cày tay cuốc, thức khuya dậy sớm bán buôn, khi nuôi bầy gà ấp trứng, khi chăn đàn heo lớn nhỏ hơn cả chục con, mẹ đã làm không biết bao nhiêu việc, đổi nghề bao nhiêu lần để nuôi tôi khôn lớn.
Tháng năm mùa hến mẹ trầm mình dưới dòng sông khi trời còn khuya mịt, bắt từng rổ hến khi con nước chưa tràn về. Tháng năm, những con hến ngậm phù sa nên mập tròn làm ngọt nồi canh mướp. Bếp lửa bừng lên là lúc con chợt thức giấc, mẹ ôm con hôn nhẹ lên trán rồi ru con ngủ tiếp.
Phiên chợ sớm có gánh hến của mẹ tôi, dẫu vất vả nhưng mẹ yêu đời lắm, trong tiếng rao nghe cả tiếng cười “hến nguyên vỏ - một chén 20 đồng; hến vớt ruột 2000 đồng một chén, một chén hến ngon ngọt nồi canh chị ơi”. Cái chén sành bắt nguồn từ đấy.
Tan chợ mẹ về mang cho con nắm xôi. Cuối tuần mẹ thưởng cho con quyển sách khi con điểm mười. Tiền bán hến mẹ để dành ống heo cho con khi mùa tựu trường đến. Mẹ hay mua cho con bộ truyện cổ tích, những câu chuyện lúc nào cũng kết thúc bằng tiếng cười và niềm hạnh phúc.
Cấp III, con học trường tỉnh xa nhà, mẹ cũng không còn lội con nước để vớt hến khi tháng năm về. Trong căn phòng trọ con ôn bài mỗi tối, trên góc bàn học là cái chén sành. Con lên đại học, cái chén ấy cùng con thức những mùa thi.
Trong một bài thuyết trình với chủ đề “Hành trang bạn mang theo khi bước vào đời”, con đã khiến mọi người phải tò mò khi mở đầu bằng câu “hành trang tôi mang theo trong suốt cuộc đời là một cái chén nhỏ”. Con đi làm, bên chiếc laptop vẫn là cái chén cũ đặt cẩn thận trên cái đế bằng len có đính những vỏ sò, vỏ hến do chính tay mình làm.
Tháng năm, sinh nhật con. Con muốn tặng mẹ một món quà thật ý nghĩa, con ngồi thủ thỉ nhỏ to cùng mẹ để xem mẹ thích quà gì nhất. Linh cảm của người mẹ dường như nhận ra ngay ý nghĩ ấy. Mẹ tôi cười, nụ cười thật tươi với nhiều đường chân chim trên mắt “Là con - món quà vô giá của mẹ!”
Hôm nay con nhận được học bổng của một chương trình cao học quốc tế. Xa mẹ, xa quê hương, hành trang con mang theo không bao giờ thiếu cái chén nhỏ ấy. Cái chén ấy chứa niềm tin chưa bao giờ vụt tắt của mẹ, truyền cho con sự hăng say lao động và học hỏi, chứa cả ngọn lửa đam mê mà mẹ thắp cho con khi tháng năm về.
Con cảm ơn mẹ - “món quà của mẹ” sẽ lớn hơn, sẽ xanh hơn, xanh như màu hi vọng của bầu trời, như cái tên mẹ đặt cho con.
Con yêu mẹ!
