“Both Sides Now” du nhập vào Việt Nam cuối thập niên 1960s, được nhạc sĩ Phạm Duy viết lời Việt với tựa “Hai khía cạnh cuộc đời” và ca sĩ Julie Quang hát lần đầu tiên đầu thập niên 1970s.
oOo
“Both Sides Now” (“Hai Khía Cạnh Cuộc Đời”) được bà viết viết vào tháng 3 năm 1967, lấy cảm hứng từ một đoạn trong cuốn truyện “Henderson the Rain King” viết bởi Saul Bellow. Bà thu âm bài hát và xuất hiện lần đầu tiên trong đĩa nhạc “Clouds”, phát hành năm 1969. Bà có thu âm bản này một lần nữa chơi theo kiểu nhạc Jazz trong đĩa nhạc “Both Sides Now”, phát hành vào năm 2000. Đây là một trong những bản nhạc nổi tiếng nhất của Joni Mitchell bên cạnh “Big Yellow Taxi”, “Woodstock”, và “A Case of You”.
“Both Sides Now” du nhập vào Việt Nam cuối thập niên 1960s cùng khoảng thời gian với bản Scarborough Fair (Giàn thiên lý đã xa) được nhạc sĩ Phạm Duy viết lời Việt với tựa “Hai khía cạnh cuộc đời” và ca sĩ Julie Quang hát lần đầu tiên đầu thập niên 1970s.
Muốn cho chính xác, phải viết rằng Phạm Duy đã “dịch” hai ca khúc nói trên; có khác nhau chăng là trong khi bản Scarborough Fair được ông dịch từ lời Pháp Chèvrefeuille Que Tu Es Loin thì Both Sides Now lại được dịch thẳng từ lời Anh.
Việc này cho thấy sự uyển chuyển và tài tình của Phạm Duy trong việc đặt lời Việt cho các ca khúc ngoại quốc nổi tiếng: ông chọn phiên bản lời Pháp Chèvrefeuille Que Tu Es Loin của bản Scarborough Fair bởi, như độc giả có thể nhận thấy, lời hát trong nguyên tác tiếng Anh rất khó hiểu, và người nghe nhạc không phải ai cũng biết về “Hội chợ Scarborough” của thời Trung Cổ, trong khi Chèvrefeuille Que Tu Es Loin thì đơn sơ, dễ cảm, có thể địa phương hóa mà không bị gượng ép; còn bản Both Sides Now được ông dịch thẳng từ lời Anh vì, như chúng tôi đã viết ở một đoạn trên, lời hát không chỉ đẹp như một bài thơ mà còn chuyển những tư tưởng về hai mặt trái ngược của mọi thứ trên đời; lẽ dĩ nhiên, Phạm Duy không thể bỏ qua!
oOo
JE N’AI RIEN APPRIS
(lời Pháp do Nana Mouskouri hát https://www.youtube.com/watch?v=AYKsGKtUL9A )
"Quand je voyais les nuages
Dessiner des ombres aux feuillages
Je croyais que des coquillages
Se promenaient au ciel
Mais aujourd’hui je sais qu’ils n’ont.
Que neige et pluie dans leur coton
Je les ai vus plus d’une fois.
S’amonceler sur moi
J’ai vu le ciel des deux côtés
Ses jours de gloire, de vérité
Et c’est bien triste de penser
Que je n’ai rien appris du tout
J’ai voulu laisser mon cœur
Danser la danse du bonheur
J’ai cru que l’amour était né
Dans un conte de fées
Mais aujourd’hui je sais qu’il faut
Souvent quitter un lit trop chaud
En souriant pour bien cacher
T
out ce qu’on a donné
J’ai vu l’amour des deux côtés
Ses jours de gloire, de vérité
Et c’est bien triste de penser
Que je n’ai rien appris du tout "
LỜI VIỆT NS PHẠM DUY
"Mây xây lâu đài trên cõi trùng
Nhẹ nhàng như bông chuyển thành tơ buông
Mây như tóc thần uốn trên màn không
Tôi cho mây đẹp vô cùng.
Nhưng nay mây thay mầu trên khắp trời
Từng làn mây đen về làm mưa rơi
Bao nhiêu những điều tôi vẫn hằng mơ
Theo mây bay về tít mù.
Nay tôi xin nhìn mây tới hai lần
Nhìn khắp xa gần, nhưng vẫn cho rằng
Ðám mây, đám mây mông lung ảo huyền
Ôi mây, ôi mây, ôi mây là gì ? Ảo huyền ! Ảo huyền !"
oOo