THÀNH THẬT

1.Thành thật với nhau

Con người ngày càng nghiêng về chiều hướng hưởng thụ, luôn đi tìm những cảm xúc tốt từ những tiện nghi vật chất đến sự công nhận của những người chung quanh, nên chẳng còn mấy ai ý thức giữ gìn lòng thành thật. Mặc dù ai cũng biết rằng thành thật là một đức tánh tốt, và ai cũng trông mong người khác thành thật với mình, nhưng một khi bị cuốn vào vòng xoáy tranh chấp bất tận của cuộc sống thì người ta lại thấy lòng thành thật chính là trở ngại căn bản để đi tới sự thành công. Nhiều khi người ta còn dám tuyên bố sống giữa đời sống bây giờ mà cố giữ lòng thành thật thì đó là thái độ sống rất ngây thơ, phải khôn khéo và đầy kỹ xảo trong từng hành động mới là kẻ thức thời và dễ dàng thành đạt.

Thế rồi ta đến với nhau bằng những màn trình diễn rất ngoạn mục, từ những lời nói trau chuốt bóng bẩy đến những hành vi lịch lãm dễ thương, miễn sao thu phục được đối phương thì dù phải nhồi nặn thêm những điều sai với sự thật ta cũng sẵn sàng. Thật khôi hài khi khán giản trung thành nhất chính là người thân yêu nhất của ta. Một ngày nào đó, ta không còn đủ năng lực để diễn xuất nữa thì lớp phấn son kia sẽ rớt xuống, đó cũng chính là lúc niềm tin yêu trong người ấy rơi rụng xuống. Dù ta có cố gắng biện minh bằng tất cả lòng thành khẩn thì cũng không thể nào đưa tâm thức người ấy trở về vị trí cũ, trừ phi người ấy có hiểu biết và tình thương lớn thì mới chấp nhận và mở lòng ra tha thứ. Nhưng vết thương vẫn còn đó, sau này ta có muốn tuyên bố điều gì quan trọng thì người ấy cũng vẫn cứ đề phòng và xét lại, họ không thể dễ dàng trao trọn niềm tin như xưa nữa.

Đành rằng cuộc sống đôi khi cũng cần sự khôn khéo, nhưng chút ít thôi, chỉ nên dùng nó trong những trường hợp đối phương chưa sẵn sàng tiếp nhận sự thật, chứ không phải để tạo thêm lớp phấn son giả tạo cho mình. Song ta phải có trách nhiệm tìm cơ hội để trình bày sự thật trở lại, đừng đợi người kia phát hiện ra thì ta sẽ mang tội danh lừa dối. Một trong những lý do khiến ta có được niềm tin vào cuộc sống là khi mỗi lời mình thốt ra đều được bên kia lắng nghe và tin tưởng. Không gì thoải mái cho bằng được sống chung với những người mà ta không cần phải dò xét hay đối phó bằng bất cứ chiêu thức nào, chỉ nhìn nhau là đã hiểu nhau rồi. Bởi lẽ muốn thương nhau thì phải hiểu nhau, mà muốn hiểu nhau thì phải tin tưởng nhau, mà muốn tin tưởng nhau thì phải thật lòng với nhau.

Thực tế không phải ai cũng biết trân quý lòng thành thật của mình, đó có thể là cơ hội để kẻ xấu lợi dụng. Vấn đề nằm ở chỗ là làm sao đủ sáng suốt để ta biết thể hiện lòng thành thật của mình một cách đúng đắn, đừng vì vài thất bại nhỏ nhặt trong quá khứ mà ta tập cho mình thói quen luôn che giấu sự thật như một phản xạ tự nhiên, và hình thành như một loại tính nết từ lúc nào mà chính ta cũng không hề hay biết. Rồi một lần nào đó có cơ hội quan sát những đứa trẻ nô đùa, hay những người dân quê trò chuyện huyên thuyên trên những cánh đồng, ta sẽ giật mình thảng thốt khi nhận ra mình đã đi quá xa trên con đường tranh chấp hơn thua để cái tôi hồn nhiên tinh khôi bị lạc mất. Không có cái tôi linh thiêng ấy, ta sẽ luôn nhìn đời nhìn người một cách sai lệch và bất an, rồi đổ thừa cuộc đời này chỉ là những vở tuồng mộng ảo. Mộng ảo là do chính tâm thức điên đảo của con người dệt lên, chứ đó không phải là bản chất của cuộc đời, vì cuộc đời vốn rất tươi đẹp.

2.Thành thật với chính mình

Không có một nguyên tắc chuẩn xác để giúp ta khi nào phải nên thành thật, hay phải thành thật tới mức nào, bởi quan niệm về giá trị hạnh phúc của mỗi người khác nhau. Nếu ta cho rằng hạnh phúc là khi mình tích góp được thật nhiều tiền bạc hay danh vọng thì chắc chắn ta không thể nào đem lòng thành thật ra như một bảo bối để ứng chiến giữa những cuộc cạnh tranh khốc liệt. Người thấy được hạnh phúc chân thật từ cõi lòng bình yên, buông bỏ bớt những mong cầu hay chống đối không cần thiết chứ không phải là những cảm xúc thỏa mãn trong nhất thời, thì bằng mọi giá họ sẽ bảo vệ tâm hồn mình. Họ thà chấp nhận để cho việc bất thành chứ không để cho tâm mình hư. Tâm hư khó sửa gấp trăm ngàn lần việc hư. Và nếu việc thành mà tâm hư thì họ cũng chẳng hạnh phúc gì.

Nói dễ hiểu hơn là người sống có chiều sâu sẽ luôn ý thức giữ tâm hơn giữ cảnh. Thế nhưng, lắm lúc ta cũng hoang mang đứng trước sự chọn lựa nên giữ gìn lòng thành thật hay bước vào vai diễn để dối gạt đời, vì không phải lúc nào nội lực ta cũng đủ mạnh để phòng ngự sự kích động của những hấp dẫn lực bên ngoài vào hạt giống tham của mình. Cuộc dằn xé rất cam go giữa cảm xúc tốt là trình diễn hay che đậy để đạt được quyền lợi và cảm xúc xấu là phải kiên trì giữ lòng thành thật mà bỏ qua cơ hội hưởng thụ. Trong trường hợp này, người nào có ý chí hướng tới giá trị cao cả của cuộc sống thì sẽ chiến thắng được chính mình. Nhưng thực tế cho thấy không phải lúc nào sử dụng ý chí cũng thành công, ta không thể gắng gượng áp đặt chân lý tốt đẹp vào nhận thức của mình khi nó đang ở một vị trí quá thấp. Cho dù ta đã toàn tâm muốn sống với tâm chân thật thì năng lượng thói quen sống che đậy hay trình diễn cũng có thể đánh gục ý chí như thường.

Muốn làm chủ được bản thân thì ta phải hiểu được chính mình, muốn hiểu được chính mình thì ta không được dùng ý chí để nhồi nặn tâm mình thành ra một sản phẩm tốt đẹp để rồi tự đánh lừa mình. Mình đang giận mà không chịu nhận là mình đang giận, mình ganh tỵ mà cố nghĩ là mình đang phấn đấu thi đua, mình hèn yếu mà lại cho rằng mình đang nhịn nhục. Lý do mình không thấy được chính mình cũng do sự can thiệp quá vội vàng của ý chí. Vì ý chí chính là năng lực hướng tới sự tốt đẹp, nó được làm ra từ những kinh nghiệm và kiến thức tích lũy, trong khi thực tại là một cái gì đó rất khác với trình độ ý chí. Mà bản thân của ý chí cũng chỉ có thể làm kềm hãm sự phát triển của phiền não chứ không thể nào chuyển hóa trọn vẹn, nên ý chí không những không giúp được trong trường hợp này mà khiến ta đánh giá sai lệch về tâm thức của mình. Ta trở nên chủ quan và sẽ bất ngờ trước những phản ứng vụng về đến tệ lậu của mình mà không hiểu tại sao.

Thế nên nhìn vào tâm thức cũng cần thái độ trung thực, quan sát nó như chính nó đang là chứ đừng bắt ép nó phải như thế này thế kia khi chưa hiểu thấu và đầu tư đúng mức. Cái nhìn thuần khiết ấy trong nhà thiền gọi là trực giác(intuition), cái nhìn chưa đi qua sự nhồi nặn của tâm tưởng, cái nhìn không mang theo thái độ bảo vệ cái tôi của mình, nhìn như mới nhìn lần đầu tiên. Loại trừ được thái độ yêu thích hay ghét bỏ trong khi nhìn vào tâm mình thì chắn chắn ta sẽ thấy rõ chân tướng của nó, thấy rõ nguyên nhân sâu xa nào đã thúc đẩy và tạo nên tâm lý mình đang có. Chỉ cần im lặng và thong thả quan sát như một người ngã lưng lên ghế để xem cuốn phim đang từ từ mở ra thì ta sẽ tháo gỡ được từng mảnh tâm lý từ thô đến tế. Điều này phải cần quá trình luyện tập kiên trì chứ không thể thành công liền được. Tuy nhiên khi ta bắt đầu thành thật với chính mình, chấp nhận những gì mình đang có rồi mới tìm cách để tháo gỡ thay vì phủ nhận hay chống đối, đó là bước tiến cực kỳ quan trọng của công trình chuyển hóa bản thân mình.

Ta đã từng thấy có nhiều người quyết tâm cải thiện mình rất lớn, nhưng trải qua nhiều năm tháng mà họ vẫn không tiến được bước nào, đôi khi còn lui sụt. Nguyên nhân thường thấy nhất là do họ chỉ dùng toàn ý chí, họ không chấp nhận trình độ mình đang có, thậm chí họ còn có thái độ khinh ghét bản thân mình, luôn mặc cảm khi nhìn thấy những năng lượng xấu trong tâm mình. Nhưng đó là kết quả của lối sống thiếu tỉnh thức của chính ta gây ra, ta không thể ra lệnh nó thay đổi liền khi ta chưa thật sự tập luyện cho mình một thói quen mới. Ta cần phải chấp nhận nó, làm hòa với nó để hiểu được nó thì ta mới chuyển hóa nó được. Cũng như khi biết mình bị ung thư thì ta phải học cách chấp nhận nó như một sự thật không thể chối cãi, rồi sau đó mới tìm cách chữa trị, thay vì ta cứ khóc than và tìm cách phủ nhận hay đàn áp nó thì tế bào ung thư sẽ mau chóng phát tán.

Những người được nhân danh là đạo đức hay tu hành lâu năm thường dễ mắc cái bẫy này, họ cứ đem hết sức bình sinh ra để cố gắng trở thành thánh thiện trong khi khoảng cách giữa sự thánh thiện và trình độ của họ đang có là khá xa. Đôi khi chính lòng háo hức tham cầu trở thành thánh thiện đã che khuất tâm thức có thật của họ, họ nhìn vào tâm thức của mình bằng những kinh nghiệm quý báu của những bậc tiền bối mà họ cứ ngỡ đó là trình độ của mình. Họ đang không thể tha thứ một người vì họ còn quá yêu thương bản thân mình mà họ cứ phấn đấu dán vào tâm thức mình nhãn hiệu từ bi. Rốt cuộc bề ngoài tuy đã tha thứ nhưng trong lòng vẫn còn ấm ức. Tiếc thay, một người không từng hiểu biết chân lý lại còn dễ nhìn nhận chính mình hơn là kẻ nhân danh đã hấp thụ chân lý, bởi muốn tới chân lý phải đi bằng đôi chân trải nghiệm chứ không phải bằng cái đầu tưởng tượng. Chân lý có thể làm người ta sống dở chết dở nếu không biết cách nắm bắt nó.

Cố nhiên không phải lúc nào ta cũng có cơ hội để quan sát tâm mình một cách trung thực, vì còn vướng vào dòng chảy của cuộc sống, còn phải tranh đấu để có thêm tiện nghi hưởng thụ, còn phải ứng phó giao tế với mọi người, nên có lúc ta phải dùng đến ý chí để tạm thời vượt qua hoặc che đậy cho người khác không coi thường hay lợi dụng mình. Được cái này phải đành mất cái khác, đó là qui luật tất yếu của cuộc sống. Nhưng nếu ta ý thức được đâu là giá trị hạnh phúc chân thật, đâu là mục đích cao cả của cuộc sống thì ta sẽ giành nhiều cơ hội hơn để sống với tâm chân thật của mình, ta sẵn sàng từ khước những gì làm phương hại đến những hạt giống quý báu trong tâm hồn mình. Bởi ta biết rất rõ những gì được tạo ra trên nền tảng tâm không chân thật sẽ không thể tồn tại lâu bền và sẽ trở thành chướng ngại lớn lao khiến ta không thể đến gần với nhau được.

Cho nên nghệ thuật sống cao cấp nhất không phải là trình độ kỹ xảo uốn nắn tâm mình thành một kiểu mẫu tốt đẹp nào đó mà không có nền tảng của sự chuyển hóa thật sự. Chỉ cần lúc nào cũng thấy rõ tâm mình và hiểu biết nó một cách sâu sắc, kiên trì quan sát nó nhiều lần bằng thái độ nhẹ nhàng và từ tốn thì kết quả tự nhiên sẽ xảy ra. Luyện tập được như vậy thì cơ hội nắm được hạnh phúc sẽ trong tầm tay, ta sẽ không còn than oán cuộc đời có quá nhiều điều phiền toái hay ta không thể nào chiến thắng nổi chính mình. Sống được với tâm hồn nhiên chân thật là hòa điệu với sự vận hành của vũ trụ, là lối sống của bậc trí thức, là ước mơ của bao người đã không tìm thấy giá trị chân thật từ những vở tuồng đầy kịch tính và màu sắc của cuộc đời. Nhạc sĩ Phạm Duy đã thốt lên những lời tâm sự thật cảm động trong bài hát Kỷ niệm: “…Cho tôi lại còn nhiều, cho tôi lại tình yêu, tôi không cần khôn khéo, tôi không đòi bao nhiêu, cho tôi lòng non yếu, dễ khóc dễ tin theo… Cho tôi lại ngày đầu, chưa đi vội về sau, xin đi từ thơ ấu, đi vui và bên nhau…”.

Minh Niệm

SÒNG PHẲNG

Ở làng quê Việt Nam ngày xưa, khi làm mùa vụ, người nông dân có thể nhờ vài người trong thôn xóm đến phụ giúp mà không phải trả tiền. Chỉ cần đến phiên bên kia làm mùa, hay sửa sang nhà cửa, hoặc bất cứ công việc nặng nhọc nào đó thì bên này sẽ qua phụ giúp lại. Cái đó gọi là vần công. Cách thức này thật hay, tuy người ta căn cứ trên số buổi hay số ngày làm để quy định mức công bằng, nhưng họ lại không khắt khe phân biệt về năng lực làm việc của mỗi người. Thí dụ khi đang làm trả công mà ta bị bệnh hay gia đình có việc khẩn cấp nên ta phải ngưng làm thì họ vẫn châm chước, vẫn tính tròn phần công cho ta. Ngược lại, khi mùa màng thất bát nên họ không đủ sức trả công cho ta thì ta vẫn vui vẻ chờ đến những mùa vụ sau, thậm chí cũng có thể miễn cho họ luôn cũng được. Chủ yếu là tấm lòng đối với nhau. Người dân quê hiểu rằng sự trao đổi ấy chỉ có tính tương đối, không phải hễ người kia giúp mình và mình giúp lại là trả xong hết. Cái tình cái nghĩa vẫn còn đó, không bao giờ trả hết được.

 Thời đại văn minh bây giờ người ta quan niệm về sự công bằng rất lạ lùng. Khi một người nào đó tận tình hướng dẫn ta vào nghề trong những bước đầu với nhiều bỡ ngỡ, đã từng tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho ta trong công việc làm ăn, hay từng chia sẻ trong những lúc ta gặp nguy khốn… thì ta lập tức tặng cho họ một món quà đắt tiền, hay mời họ đi ăn trong một nhà hàng sang trọng là coi như đã trả xong, không ai nợ ai nữa. Nhưng nếu người kia đã từng giúp đỡ ta một cách không vụ lợi, bằng tất cả tấm chân tình, mà ta lại xem nó ngang bằng với những món vật chất vô tri kia thì đừng hỏi tại sao họ lại bị tổn thương. Thà ta không làm như thế còn hơn, vì họ nghĩ ta vẫn luôn gìn giữ ân nghĩa ấy trong lòng. Món quà hay bữa ăn đó sẽ được vui vẻ chấp nhận nếu họ thấy được ý nghĩa của nó trong suy nghĩ và thái độ của ta. Có người cho rằng như vậy là không sòng phẳng. Nhưng họ vẫn chấp nhận được dù mãi sau này ta vẫn không có cơ hội để bù đắp thêm, bởi vì họ đã không có chủ trương trao đổi công bằng ngay từ buổi đầu, nói chi là sòng phẳng.

Ý niệm sòng phẳng thường dễ bị nhầm lẫn với công bằng. Anh được một và tôi cũng được một, hay anh cho tôi hai thì tôi cho anh hai, đó là công bằng. Nhưng còn tùy vào mỗi xã hội và thời đại mà quy luật công bằng thể hiện khác nhau. Sự công bằng thường được quy định trên mức cảm xúc, cho nên có khi người ta tự quy định mức công bằng nếu hai bên tự thỏa thuận trị giá tương xứng giữa vật trao đổi mà không cần tuân theo quy ước chung của cộng đồng. Thí dụ một trái bí đao có thể đổi với hai trái mướp đắng, một chuyến đò ngang có thể đổi với sáu câu vọng cổ, một bức tranh có thể đổi lấy mười bầu rượu, một lời hứa chân tình có thể đổi lấy ba trăm sáu mươi lăm ngày chờ đợi. Tuy sự trao đổi ấy được coi là công bằng, nhưng đôi bên đều ngầm hiểu người kia vì cảm tình mới chấp nhận trao đổi như vậy, nên khi nào có cơ hội thì mình sẽ bù đắp thêm. Trong khi sòng phẳng là loại bỏ ý niệm muốn bù đắp, như thế là đủ, chấm hết.

Dĩ nhiên trong thương trường rộng lớn, người ta cần phải có sự rành mạch về những trị giá vật chất để trao đổi, nên đã thiết lập ra chế độ tiền tệ để đơn giản hóa và mở rộng thương mại. Và vì thế sự sòng phẳng đã vô tình trở thành quy luật tất yếu. Nhưng biết bao công lao khổ nhọc mới làm ra được bát cơm trắng tinh mà chỉ đổi ngang với vài đồng bạc thừa thì không thể gọi là công bằng. Sòng phẳng lại càng phi lý. Nên nhớ, sự trao đổi không bao giờ là tuyệt đối, tất cả chỉ là ước lệ. Cho nên người ta đã sai lầm khi cho rằng sự thảnh thơi, thật thà hay nhường nhịn là những yếu tố nguy hại đến kinh tế và cần phải loại trừ, nên họ gọi đó là “phi kinh tế“. Bởi trong nguyên tắc vận hành tự nhiên của vũ trụ, mọi sự mọi vật đều không ngừng nương tựa vào nhau để tồn tại, vì thế sự biệt lập và sòng phẳng sẽ không bao giờ xảy ra, dù con người có cố tình nhồi nặn ra nó để phục vụ cho quyền lợi ích kỷ của mình.

Làm sao trả hết những ân tình?

Có những người con thấy mình đã làm tròn bổn phận khi mỗi tháng chu cấp đầy đủ thực phẩm và thuốc men, hoặc mua được căn nhà khang trang cho cha mẹ. Nên khi cha mẹ cần họ thường xuyên lui tới, hay giúp đỡ vài việc vặt vãnh, thì họ lại than phiền tại sao họ phải làm quá nhiều như thế. “Cha mẹ thương con biển hồ lai láng. Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày”, hai câu ca dao ấy luôn là thực trạng đau lòng trong bất cứ thời đại nào, nhất là hiện nay. Khi người ta bị cuốn vào hấp dẫn lực của danh vọng, họ dễ dàng coi nhẹ hay gạt bỏ những yếu tố khác mà họ cho là bất lợi. Nhưng được thương yêu và chăm sóc cha mẹ không phải là một quyền lợi sao? Chẳng phải có biết bao kẻ mồ côi trong thế gian này rất thèm có cha mẹ để được thương yêu và chăm sóc, dù phải đánh đổi bất cứ thứ gì thì họ cũng sẵn sàng chấp nhận. Chắc là phải đợi đến khi ta có con, phải hy sinh vất vả trăm bề, nhất là khi con ta đau yếu hay ngỗ nghịch thì ta mới thấm thía hết ân tình của cha mẹ dành cho ta, mới thấy ý niệm “trả xong nợ nần” đấng sinh thành là dại dột.

Trong liên hệ hôn nhân cũng vậy, ta cũng muốn có sự sòng phẳng để ta có cảm giác không bị lợi dụng hay hy sinh một cách vô nghĩa. Tôi làm cái này thì anh phải làm cái kia; tôi trả tiền rồi nên bây giờ tới phiên em; tại sao tôi phải lo nhiều thứ còn anh suốt ngày cứ phè phỡn; em chỉ biết lo cho gia đình của em thì đừng trách anh bỏ bê công việc nhà; anh mà làm khổ tôi thì tôi sẽ làm khổ anh... Vì thế, khi hôn nhân đổ vỡ người ta mau chóng xem nhau như hai kẻ xa lạ, không cần biết tới sự khó khăn hiện tại của nhau; họ từng yêu nhau thắm thiết rồi bỗng trở thành thù ghét nhau, không muốn nhìn nhau dù vô tình gặp mặt; họ còn dám lên mặt báo để bôi nhọ danh dự hay đơm đặt những điều gây bất lợi cho nhau; và điều đau lòng nhất là khi phân chia tài sản thì họ luôn đòi hỏi sự rạch ròi, sòng phẳng. Bao năm tình nghĩa vợ chồng phút chốc bỗng tan thành mây khói khi ai nấy đều muốn tranh giành phần lợi, phần phải, phần thắng về mình.

Tất cả những phản ứng trên đều thể hiện sự ích kỷ hẹp hòi chứ không phải là sự công bằng. Tài sản thì có thể phân chia đồng đều, nhưng ân tình làm sao đong đếm được mà phân chia? Tuy chuyện tình đã đi vào đoạn kết, nhưng dù muốn dù không thì tất cả những gì ta đã cho nhau sẽ theo nhau mãi suốt đời. Và khi ta còn nợ quá nhiều ân tình với người này thì chắc chắn ta sẽ phải trả cho người khác. Bởi tất cả đều nằm trong vòng nhân quả hiển nhiên xưa nay của trời đất mà không ai có thể chạy thoát.

Chiếc lá không bao giờ nghĩ rằng nó có thể trả hết nợ ân tình của cây khi nó đã hết lòng hấp thụ ánh nắng mặt trời để khổ công tinh chế nhựa thô thành nhựa luyện cho cây. Vì chiếc lá đã quan sát và thấy được sự thật là nó chưa bao giờ ngừng tiếp nhận tình thương yêu của cây. Dù cây có già cỗi nhưng cây cũng vẫn cố gắng cắm sâu những chiếc rễ xuống lòng đất để hút chất khoáng về nuôi chiếc lá. Giả sử chiếc lá có trả được ân tình của cây thì nó cũng không thể nào trả hết nổi ân tình của mặt trời, gió, nước, khoáng chất, phân hữu cơ, côn trùng và cả vạn vật chung quanh. Vì tất cả những yếu tố ấy có vẻ như ở ngoài chiếc lá nhưng chúng đang từng giờ từng phút nuôi dưỡng chiếc lá. Chiếc lá chỉ còn cách sống sao cho trọn kiếp sống, sống cho thật dễ thương và làm tốt trách nhiệm của mình. Ta có khác gì chiếc lá, cũng không bao giờ trả nổi những ân tình mà cuộc đời này đã trao tặng cho ta, bằng trực tiếp hay gián tiếp. Thế nhưng, tại sao ta cứ mãi than phiền và đòi hỏi cuộc đời mà có bao giờ ta tự hỏi đời cần gì nơi ta?

Như dòng sông trôi mãi

Luôn chở nặng phù sa

Có bao giờ em hỏi

Đời cần gì nơi ta?

BUÔNG XẢ

Bài viết: Buông Xả
Tác giảc:  Minh Niệm

Giọng đọc: Tú Trinh

Càng buông xả thì ta càng thấy nhẹ nhõm và bình an hơn, hoàn toàn khác với thói quen càng tích góp thì càng lo lắng và mệt mỏi.

Tiện nghi vật chất

Một hôm, trong lúc Đức Phật đang ngồi tĩnh tọa trong rừng cùng với các vị thầy xuất gia, bỗng có một bác nông dân hối hả chạy tới hỏi dồn: "Các thầy tu ơi, các thầy thấy đàn bò mười hai con của tôi đi ngang qua đây không?". Đức Phật từ tốn đáp :"Chúng tôi ngồi đây từ trưa tới giờ nhưng không thấy con bò nào đi ngang qua cả. Đâu bác thử tìm phía bên kia xem". Bác nông dân thất vọng, vừa quay đi vừa dậm chân than khóc: "Trời ơi, mới thất bát mấy sào mè, bây giờ mà mất luôn cả đàn bò thì tiêu tan sự nghiệp. Làm sao tôi sống nổi đây!". Đơi bác nông dân đi khuất, Đức Phật nhìn sang các học trò rồi khẽ nói: "Chúng ta đâu có con bò nào để mất, phải không?". 

Đức Phật đang nhắc nhở các học trò là mình đang sống trong một điều kiện rất thuận lợi để phát triển tâm linh. Một môi trường không bị khuấy nhiễu bởi những thành, bại, được, mất, khen, chê thì hãy cố gắng trân quý, giữ gìn. Không thành công trong những điều kiện tâm linh như thế là một lỗi lớn, vì các vị xuất gia ấy luôn được sự hỗ trợ của bá tánh từ thực phẩm, thuốc men, y phục, đến cả niềm tin yêu nữa. Không phải họ không đủ khả năng để tự nuôi sống bản thân, chỉ vì họ muốn dành hết thời gian và năng lực để tập trung phát triển thiền định để đạt tới hiểu biết và tình thương rộng lớn. Vả lại, tránh xa thế giới vật chất để dập tắt sự hưởng thụ và không tự tạo ra vật chất để nhún mình trước kẻ khác khi xin ăn, là một công phu luyện tập rất quan trọng. Ý niệm về "tôi" và cái "của tôi" luôn được soi thủng, thay vào đó là sự giác ngộ về tính liên kết chập chùng giữa vạn vật trên thế gian này trong bản thể vô ngã, để từ đó có thể yêu thương hết muôn loài.

Buông xả vật chất cũng chỉ là một phần trong hành trang của một vị thầy tâm linh, nhưng đó cũng là một hành động rất can đảm. Nhìn lại, ta thấy mình luôn có thói quen bám chặt vào vật chất, ngay cả những vật dụng thông thường, chứ đừng nói chi đến những tiện nghi cao cấp, nhất là trong thời đại bây giờ con người đã phải dựa dẫm vào máy móc rất nhiều. Giả sử ta phải tắt điện thoại hay không lên mạng vài ngày thì ta cảm thấy thế nào? Hoặc ta đã quen ngồi xe hơi có máy lạnh và tránh được bụi bặm, nhưng vì lý do gì đó phải dùng xe buýt thì ta có thấy khó chịu không? Hoặc ta đang sống rất thoải mái, bỗng dưng bị mất việc nên mọi chi tiêu đều phải dè dặt thì ta có thấy bình thường không? Dĩ nhiên, rồi ta cũng sẽ quen với cách sống thiếu thốn, nếu hoàn cảnh bắt buộc. Song, lên núi bao giờ cũng khó hơn xuống núi. Từ giã cảm xúc tốt để chấp nhận cảm xúc xấu phải cần tới thái độ đúng đắn và ý chí vững vàng mới làm nổi.

Và khi ta đã thích nghi được lối sống ít hưởng thu, ta bỗng thấy không gian của mình thật rộng lớn, ta có nhiều thời gian và cảm hứng để nhìn sâu vào mọi đối tượng hay mọi vấn đề đang xảy ra, ta cảm nhận được nguồn năng lượng trong ta không còn bị phân tán như trước kia nữa. Dù bất đắc dĩ phải sống trong điều kiện ấy, nhưng khi trải nghiệm một thời gian thì ta cũng nhìn nhận rằng, cuộc sống còn có những điều hết sức mầu nhiệm và ta chỉ tiếp xúc được với những giá trị ấy khi ta dám tránh xa ánh hào quang hấp dẫn của vật chất. Đúng là tự thân của vật chất chẳng có tội tình gì, nhưng năng lực hấp dẫn của nó có khả năng đánh thức lòng tham của con người và rút mòn sinh lực. Biết bao bi kịch xảy ra xưa nay cũng từ uy lực của vật chất. Cho nên các bậc thánh hiền luôn tự đặt mình vào nếp sống "tam thường bất túc", tức là ba nhu cầu sinh hoạt căn bản nhất của con người là ăn, mặc và ngủ không cho đầy đủ, để dồn năng lượng về phía tài năng và đức hạnh. Nếu ta cứ loay hoay mãi với cái tầm thường thì sẽ lạc mất cái phi thường.

Dù không có ý muốn trở thành bậc thánh hiền thì ta cũng nên học tập lối sống trí thức ấy để nâng cao phẩm chất đời sống tâm hồn. Có khi con thuyền của ta không tiến về phía trước được vì nó đã quá nặng nề, đầy khắm. Ta không thể chất thêm bất cứ thùng hàng nào lên nữa. Ngược lại, muốn giải cứu nó thì ta phải can đảm thảy bớt vài thùng hàng to lớn xuống biển, dù những thùng hàng ấy rất quý giá. Buông xả chỉ trở thành phép thực tập bổ ích khi nó đứng giữa sự tranh đấu của thói quen yêu thích và thái độ không bám víu, chứ không phải vì ta khkông cần nữa nên mới buông xả. Điều kỳ lạ là càng buông xả thì ta càng thấy nhẹ nhõm và bình an hơn, hoàn toàn khác với thói quen càng tích góp thì càng lo lắng, mệt mỏi. Hơn nữa, chung quanh còn biết bao người khốn khó, nên ta cần buông xả bớt tài sản của mình để thể hiện tình nhân ái; thiết nghĩ điều đó cũng không có gì quá khả năng hay cao cả, vì chẳng phải ta luôn nương tựa nhau để tồn tại hay sao?

Buông xả tinh thần

Người ta thường dễ thấy sự hấp dẫn của tiện nghi vật chất, nhưng lại ít phát hiện ra sức "gây nghiện" của tiện nghi tinh thần. Chắc không ít lần ta đã lái xe hàng chục cây số đến nhà một người bạn chỉ để mong họ công nhận tác phẩm của mình, cũng tức là công nhận tài năng của mình. Rồi khi ta bị người ấy thẳng thắn chê bai, hay chỉ trích lỗi lầm thì ta dễ dàng chán nản và muốn buông xuôi tất cả. Cũng có khi ta lại tìm mọi phương cách, kể cả những mánh khóe hay kỹ xảo giả tạo, để được mọi người chú ý và khen ngợi. Và rồi bỗng dưng bị kẻ xấu đặt điều vu khống trên báo chí, hay phanh phui những chuyện đời tư thì ta dễ dàng điên tiết lên và quyết định phải trả đũa. Lẽ dĩ nhiên, ta sẽ cho rằng tất cả những phản ứng này thật bình thường, đó là bản năng tự vệ của con người. Nhưng vì con người luôn muốn vươn mình lên cao hơn những sinh vật khác để có được bình an, hạnh phúc và thảnh thơi vững bền, nên con người đành phải cố gắng chuyển hoá những hạn chế tất yếu vốn làm hư hại đến mục đích cao cả của mình.

Công nhận, khen ngợi, kính trọng hay thương yêu đều đem tới cảm xúc rất tốt, ai mà không thích. Nhưng nếu ta thích nó thì cũng tức là ta không thích những thứ tạo ra cảm xúc xấu như phủ nhận, chê bai, khinh miệt hay ghét bỏ. Ta cũng đã nghiệm ra được ít nhiều về bản chất của cuộc sống: nó biến chuyển không ngừng và có khi thật bất ngờ; vây nên ta không thể cố gắng nắm bắt những thứ mình thích và ra sức chống đối lại những thứ mình không thích khi nó ở ngoài ta. Trong quá khứ, ta đã tiêu tốn quá nhiều năng lượng và để cho tâm hồn mình xuống cấp trầm trọng chỉ vì không chống chọi nổi cơn khát cảm xúc "tôn trọng". Như ta mở lòng muốn giúp đỡ người kia, nhưng bị dội ngay lại bởi thái độ bất cần hay vô phép của họ. Ta cần kẻ ấy phải trao lại một thứ gì đó thì ta mới chịu giúp đỡ. Nhưng nếu ta buông xả được đòi hỏi nhỏ nhen ấy, dọn sạch những điều kiện thỏa mãn cái tôi, để chỉ một lòng hướng tới giúp đỡ thì sự hiến tặng ấy mới là hiến tặng thực sự. Người cho và người nhận đều được lợi ích. Đặc biệt, một khi đã buông xả được tâm tham cầu, ta sẽ bước lên một cung bậc cao hơn của tâm thức.

Cũng như khi người kia xúc phạm, làm ta tổn thương, tức là họ nợ ta một cảm xúc xấu. Theo "quy luật cân bằng cảm xúc" thì người ấy phải chấp nhận bị ta trả lại một cảm xúc xấu bằng một hành động tương xứng nào đó. Nhưng lỡ ta ra tay mạnh hơn, hoặc người kia bị tổn thương nhiều hơn, họ sẽ phản công để đòi lại cảm xúc công bằng hay có thể hơn thế nữa. Nếu ta kịp thời nhận ra cuộc chiến đang leo thang, cả hai đều đang chịu tổn thất nặng nề, nên ta quyết định dừng lại, ta chấp nhận buông xả, chấp nhận thua thiệt, cũng tức là ta đã chấp nhận "biếu không" cho kẻ ấy món nợ cảm xúc. Điều thú vị không ngờ là vũ trụ sẽ đứng ra giải quyết. Vũ trụ sẽ rút lại năng lượng của kẻ ấy và chuyển thành năng lượng khác bù đắp lại cho ta. Gieo nhân nào gặt quả ấy chính là nguyên tắc điều hợp xưa nay của vũ trụ, không ai có thể thoát khỏi.

Đáng được nể trọng nhưng ta không thấy tự hào vì ý thức được ai cũng có những cái hay cái đẹp; đáng được khen ngợi nhưng ta luôn ý thức thành quả này là nhờ sự trợ giúp của rất nhiều bàn tay nên luôn nhún nhường; đáng được thương yêu mà ta luôn ý thức đây là sự may mắn nên cố gắng giới hạn sự đòi hỏi và chiếm hữu. Tự biết giới hạn mình trước mọi sự hưởng thụ dù sự hưởng thụ ấy xứng đáng với những cống hiến của mình thì đó là bậc trí. Thật ra những gì ta đã buông xả sẽ không bao giờ mất. Dù ta không chủ ý, nhưng theo nguyên tắc tự nhiên thì ta sẽ được đền bù bằng cách này hay cách khác. Huống chi, khi thực tập buông xả, ta phóng thích được những năng lượng xấu đang tàn phá trong tâm, ta bảo vệ được những hạt mầm thánh thiện, ta giữ được cơ chế tâm thức của mình luôn vận hành thuận chiều vũ trụ, ta xóa bỏ được ranh giới chia cắt phân biệt hay đối nghịch giữa những cá thể với nhau, thì sự tồn tại của ta giữa cuộc đời này chắc chắn sẽ được an ổn lâu dài.

Nhưng ta nên nhớ, buông xả tiện nghi vật chất đã khó thì buông xả tiện nghi tinh thần sẽ khó hơn gấp trăm ngàn lần. Tuy nhiên, cái nào khó mà ta buông xả được thì ta sẽ nhận lại khoảng không gian thênh thang trong tâm hồn. Để có thể làm được những điều ấy, ta phải thực tập buông xả từ những cố chấp hay toan tính nhỏ nhen luôn xảy ra trong đời sống. Tập theo dõi tâm mình một cách tự nhiên, khách quan mà không áp đặt nó phải thành công liền. Dù ta biết mình chưa thật sự buông xả, nhưng thấu rõ nguyên do và không ngừng quan sát tiến trình ấy thì thế nào ta cũng có ngày thật sự vượt qua được nó.

Cho nên buông xả những tiện nghi tinh thần cũng chính là thả những "con bò" yêu quý của ta. Những "con bò" này không có hình tướng rõ ràng nên đôi khi ta không nhìn thấy và tưởng mình đã hoàn toàn vô sản. Vì vậy, ta cần phải nhờ những người thân tín, hay sức mạnh đoàn thể soi sáng, để ta biết mình đang mắc kẹt vì những "con bò" nào. Nếu có mười hai con bò thì ta sẽ có mười hai nỗi lo; nếu có năm con bò thì ta có năm nỗi lo; nếu chỉ có một con bò thì ta chỉ có một nỗi lo. Tất nhiên, ta chỉ chấp nhận phép "loại trừ" này khi ta đang đứng trước sự chọn lựa giữa thói quen hưởng thụ và buông xả để được thảnh thơi, khi ta thật sự muốn phát triển đời sống tâm hồn. Và tùy vào sự khôn ngoan và bản lĩnh của mỗi người mà ta quyết định chọn cho mình con đường nào. Nếu ta đã quyết định thực tập buông xả cảm xúc tốt và đón nhận cảm xúc xấu thì tức là ta đã chính thức bước lên con đường của những bậc thánh, bậc hùng dù biết rằng đường hãy còn xa.

Bận lòng chi nắm bắt

Trăm năm nữa còn không

Xin về làm mây trắng

Nhẹ nhàng trôi thong dong.

ÁI NGỮ

Tình thương cũng giống như một loại cây xanh luôn thay đổi từng ngày từng giờ, hoặc xanh hơn hoặc héo úa, điều đó tùy thuộc vào khả năng chăm sóc của ta. Ta đừng bao giờ nghĩ rằng nó sẽ như vậy mãi. Hãy nhìn kỹ vào trong liên hệ giữa ta và người kia một cách sâu sắc, có thể ta sẽ phát hiện ra từ bấy lâu nay ta đã thiếu trách nhiệm tưới tẩm những chất liệu bổ dưỡng nên khiến cho cây tình thương cằn cỗi mà không lớn lên được. Đôi khi vì đời sống thiếu ý thức, ta còn vô tình quẵng vào những năng lượng độc hại, làm cho liên hệ giữa ta và người kia ngày càng xuống dốc và bế tắc mà không hiểu tại sao 

Cuộc sống bận rộn đã làm cho ta mất dần khả năng sử dụng ngôn ngữ như một công cụ truyền thông hữu dụng. Ta thường nhân danh sự bận rộn, vì thương yêu và lo lắng mà tự cho mình cái quyền buông ra những lời nói thô kệch, nặng nề, chua chát vào người thương yêu của ta. Ta sẵn sàng trách móc, lên án, buộc tội khi thấy người kia làm sai lệch với những điều ta mong muốn. Có khi trong cơn giận ta đã thốt lên những lời hết sức cay độc, làm cho người kia tê liệt hoàn toàn, không còn sức sống. 

Khi hết cơn cảm xúc nếu ta nghe lại những lời nói không ý thức đó qua máy ghi âm thì chắc ta cũng lạnh người, không ngờ con người của ta được thể hiện qua những ngôn từ tệ lậu đến như vậy. Còn người kia thì sao? Khi đón nhận trực tiếp hoặc qua điện thoại hay thư từ những lời nói mất tình mất nghĩa đó thì ít nhiều họ cũng ngấm chìm trong cảm giác đau đớn và sẽ dệt trong tâm tưởng một hình ảnh rất ghê sợ về ta. Lần sau họ sẽ ngán khi biết ta gọi điện tới hay không dám ngồi gần ta nữa. Sống mà để cho người thương luôn tìm cách tránh né vì những năng lượng độc hại của ta thì còn đâu ý nghĩa để sống? 

Tuy họ cần ta mang tới những điều kiện tiện nghi về vật chất, nhưng tinh thần cũng là thứ tiện nghi quan trọng để nuôi dưỡng một cá thể hay một liên hệ tồn tại. Chính ta cũng cần những lời nói từ hòa, nâng đỡ hay nhẹ nhàng thì tại sao ta lại không biết hiến tặng những món quà đó cho người mà ta gọi là thương? Nếu ta cho rằng ta chỉ biết làm ra nhiều tiền hay danh dự thôi, chứ không thể chế tác ra những lời nói có tính chất bổ dưỡng được thì coi như ta tự tuyên bố về khả năng thương yêu của ta rất yếu kém. Thương yêu một người nào mà không biết dùng những lời nói ân tình thì làm sao mở được cõi lòng của họ ra. Nếu không hiểu thấu về những khó khăn hay ước vọng thâm sâu của người ta thương thì làm sao ta có thể thương yêu cho đúng đắn? 

Ta không cần phải nói cho ngọt lịm hay khôn khéo, chỉ cần một lời nói có chứa đựng chất liệu của hiểu biết và thương yêu là đủ. Điều này phải cần đến một quá trình thực tập rõ ràng chứ không phải muốn nói là nói liền được đâu. Nếu nhận thấy cách sử dụng ngôn từ của ta còn quá vụng về, mỗi lần nói ra chỉ gây thêm sự hiểu lầm hay đau khổ cho người khác thì ta hãy tập im lặng một thời gian. Báo cho người kia biết là ta muốn thực tập không nói chuyện trong ba ngày hay một tuần lễ để cho người kia nâng đỡ, thay ta giao tế hoặc không hỏi những điều không quá cần thiết hay thu gọn những áp lực chung quanh. 

Nếu cần ta cũng nên dán chữ “thực tập im lặng” trên áo để không bị phiền nhiễu. Được sự chấp nhận và nâng đỡ của những người thân trong gia đình hay những người làm việc chung thì ta hãy cố gắng thực tập cho hết lòng. Tất nhiên những ngày đầu ta còn muốn can thiệp vào rất nhiều vấn đề chướng tai gai mắt, nhưng hãy kiên trì và tự nhắc nhở mình đang trong quá trình chỉnh đốn lại cách nói năng cho có phẩm chất nên nhất định sẽ không lên tiếng. 

Có thể ghi những cảm nhận của ta hay những điều ta muốn nói với người kia xuống một tờ giấy hay quyển sổ. Nhưng ta đừng đưa ra liền, hãy đọc tới lui nhiều lần và chỉnh sửa cho thật đúng với ý mình rồi kiên nhẫn đợi đến ngày hôm sau. Trước khi đưa cho người kia ta nên đọc lại một lần nữa, trong tâm trạng bình tĩnh chắc chắn ta sẽ không để cho người kia đánh giá thấp ta nếu đó là những dòng chữ thật ngớ ngẩn. Phương cách này tuy giản dị nhưng có thể giúp cho ta thực tập thói quen dừng lại, nhìn kỹ vào trong tâm ý của mình, quan sát sâu sắc về giá trị nội dung của lời nói trước khi buông ra. 

Qua đôi ba ngày thực tập nghiêm túc, ta bỗng thấy lòng mình nhẹ nhỏm hẳn lên. Lúc đó ta mới ý thức rằng nói năng nhiều rất tổn khí, mà khí thì có liên quan mật thiết tới cảm hứng và sức sống của ta. Ta còn cảm thấy thật thú vị vì có nhiều không gian và thời gian để chiêm nghiệm lại cách hành xử xưa nay của mình. Ta khám phá ra rằng thói quen nói những lời thiếu phẩm chất đó có gốc rễ từ những nhận thức và quan niệm sai lầm. Nếu không có cơ hội dừng lại để tìm hiểu và điều chỉnh thì ta sẽ giữ mãi cách nói năng hành động theo sự điều khiển của một bản năng ích kỷ và dại dột. 

Nếu thấy một tuần chưa đủ thì ta hãy xin thêm một tuần nữa. Phải có ý chí thay đổi quyết liệt như vậy thì mới mong chuyển hóa được thói quen truyền thông ngôn ngữ. Người sống chung thấy ta thực tập như vậy sẽ rất vui mừng và kính nễ. Họ biết ta vì tình thương mà chịu khó sửa đổi nên chắc chắn sẽ yểm trợ hết lòng. Sau khi kết thúc hạn kỳ ta bỗng dưng không muốn nói liền, thậm chí nói rất chậm rãi và cẩn trọng trong từng câu chữ. Hãy mỉm cười vì đó chính là kết quả của sự thực tập im lặng để lắng nghe mình vừa qua. 

Trước khi nói năng trở lại ta nên tự hứa từ nay sẽ tập ít nói, chỉ nên nói những lời có tính chất xây dựng niềm tin yêu cho nhau thôi. Một lời nói như vậy ai cũng mong được đón nhận, hơn cả những đóa hoa tươi thắm hay những món quà đắt tiền. Trường hợp trong tâm đang có sự bực bội, tự ái hay nghi ngờ thì ta nhứt định sẽ không mở miệng nói thêm một lời nào, lập tức trở về theo dõi hơi thở hay tìm một chỗ yên lắng để quan sát và điều phục cơn cảm xúc đang dâng trào mà không chú tâm vào câu chuyện vừa mới xảy ra. Hãy tự nhắc nhở mình cẩn thận, đừng vì sự thỏa đáng từ một vấn đề được giải quyết mà tiếp tục vung vãi những lời nói vô độ, vì càng tập dượt thì sức mạnh của nó sẽ càng lớn. 

Khi người kia hỏi tại sao không nói thì ta sẽ thành thật thú nhận rằng trong tâm ta lúc đó đang bị những năng lượng tiêu cực khống chế, vì sợ gây ra sự hiểu lầm và đổ vỡ nên xin phép được phát biểu khi an tĩnh và tự chủ hơn. Tất nhiên là ta có quyền và có bổn phẩn nói cho người thân của ta nghe về những khó khăn và khổ đau của ta, nhưng ta cũng phải khôn ngoan mà chọn đúng nơi đúng lúc và bằng ái ngữ thì thế nào sự truyền thông cũng sẽ được thiết lập. Làm như thế ta bảo vệ được chính mình và cả người kia nữa. 

Khi người kia ngồi xuống lắng nghe, ta chỉ nên nói những khó khăn và đau khổ của ta để cho họ hiểu rõ mà cảm thông và giúp đỡ, chứ đừng bao giờ dùng ngôn từ của sự trách móc hay buộc tội. Trong lúc nói có thể những vết thương trong ta bị chạm tới nên hạt giống giận hờn sẽ bị kích động, hoặc khi thấy trong những lời nói của ta có những điều phát sinh từ nhận thức sai lầm về chính ta hay về người kia thì hãy nhờ họ vui lòng báo cho ta biết để kịp thời dừng lại. Ta cần giữ tâm bình tĩnh để quản lý hết những lời nói của mình và mong được người kia giải thích hay chỉ bảo thêm. Làm như vậy người kia không những không trách ta mà còn rất an tâm và cảm phục vì thấy ta có ý thức trách nhiệm. 

“Thưa Ba, con biết Ba đã chịu nhiều khó nhọc để nuôi con khôn lớn như ngày hôm nay. Con sẽ cố gắng nhiều hơn nữa để không phụ lòng Ba”, “Mẹ ơi, có phải những đức hạnh, tài năng và tình thương trong con là do mẹ trao truyền không hở mẹ?”, “Con ơi, vì không hiểu được những khó khăn của con nên Ba đã lỡ nói ra những điều khiến cho con đau khổ. Ba xin lỗi con và hứa sẽ không lặp lại những vụng về ấy nữa, con hãy giúp Ba nhé”, “Này anh, em rất hạnh phúc và tự hào vì có được một người chồng giỏi giắn và hết mực thương yêu gia đình như anh”, “Bữa cơm hôm nay thật ngon. Anh rất biết ơn về sự tận tụy hết lòng của em”… 

Đó là những câu nói ân tình, chứa đựng chất liệu bổ dưỡng cho chính ta và người thương của ta mà trong quá khứ vì thiếu ý thức và vụng về nên ta đã không có thói quen sử dụng. Hóa ra thực tập ái ngữ cũng đâu có khó khăn gì lắm đâu, chỉ cần có ý thức và chút luyện tập là được. Cuộc đời sẽ mầu nhiệm biết bao khi người người đều biết hiến tặng cho nhau những lời nói dễ thương, đầy tình nhân ái như thế. Mỗi lời nói đẹp sẽ thơm ngát như một đóa hoa. Ta hãy trồng vào khu vườn nhân loại thật nhiều đóa hoa ái ngữ để lòng kỳ thị, tranh chấp, hận thù dần dần lắng xuống và tan biến đi, để tình thương mãi luôn hiện hữu và soi sáng trên thế gian này.

"Ái ngữ thật nhiệm mầu 

Tiếp năng lượng cho nhau 

Như cam lộ tịnh thủy 

Xoa dịu những niềm đau"

Minh Niệm

ÂN TÌNH

Trong nguyên tắc của thương yêu thì đòi hỏi chủ thể phải có khả năng thương yêu và đối tượng phải thật sự xứng đáng để được thương yêu. Nhưng nếu chủ thể vẫn giữ được khả năng thương yêu mà đối tượng lại đánh mất tính đáng yêu, không thể đáp ứng với nhu cầu ban đầu của chủ thể, thì coi như đối tượng đã tự rút lui ra khỏi nhu yếu muốn được thương yêu của mình và đương nhiên không thể đòi hỏi chủ thể phải giữ mức yêu thương như vậy mãi. Điều này cũng dễ hiểu, bởi muốn được thương yêu thì phải đáng yêu. Đối tượng nếu cứ dậm chân tại chỗ hay tuột dốc trong khi chủ thể vẫn luôn tỏa sáng và đi tới thì chắc chắn chủ thể sẽ bỏ xa đối tượng. 

Như vậy đối tượng chịu hết trách nhiệm sao? Không đâu, chính chủ thể cũng gánh chung phần trách nhiệm. Nếu tình thương yêu của chủ thể đủ chân thành, đủ mạnh mẽ hay đủ lấp lánh nhiệm mầu thì có thể lay chuyển và nâng đỡ đối tượng cùng bay lên một lượt với mình. Tại vì trong thương yêu phải có sự dẫn dắt, uy lực thương yêu của bên nào mạnh hơn thì sẽ kéo được bên kia theo. Đằng này khi thương yêu mà chủ thể không hiểu được đối tượng của mình, không giúp cho đối tượng luôn giữ được tính đáng yêu và khơi dậy nguồn năng lực tiềm ẩn trong đối tượng để nâng lên cho luôn ngang bằng với mình thì chủ thể chưa thể hiện trọn vẹn vai trò thương yêu. 

Nếu cả hai đều cố gắng đắp bồi thì chắc chắn tình thương sẽ nhanh chóng kết thành hoa trái, còn một bên thiếu cố gắng mà bên kia không chịu nâng đỡ hay không đủ sức nâng đỡ thì sự đổ vỡ có thể sẽ xảy ra. Trong trường hợp này cả hai đều có lỗi, mặc dù một bên có lỗi nhiều hơn. Cho nên trong khi thương yêu một người nào ta hãy luôn tự hỏi năng lực thương yêu trong ta có đủ lớn để sẵn sàng ôm ấp và nâng đỡ khi người kia yếu kém hay rớt xuống không? Đó chính là chất liệu của ân tình. Ân tình là thứ keo sơn bền chắc chống lại sự rò rỉ của chất độc ích kỷ trong trái tim khi rơi vào tình trạng yếu đuối hay trước tác động tha hóa mãnh liệt của môi trường. 

Thông thường khi ta đáp ứng được những tiêu chuẩn của đối tượng đưa ra thì ta nghĩ rằng mình đã có đủ khả năng thương yêu. Điều đó không chắc. Đôi khi chính đối tượng cũng không đủ sự hiểu biết chín chắn về những tiêu chuẩn để nuôi dưỡng một tình thương chân thật bền vững, nên những điều kiện họ đưa ra phần lớn chỉ nhằm phục vụ cho nhu yếu của chính bản thân họ mà thôi. Thậm chí những điều kiện của họ còn nguy hại đến tiến trình xây dựng hạnh phúc lứa đôi như là phải có thật nhiều tiền bạc hay các tiện nghi vật chất sang trọng để tranh đua với bạn bè, hoặc phải có danh dự hay địa vị trong xã hội để bước ra đường ai nấy cũng kính trọng. Chính vì muốn đáp ứng nguyện vọng của đối tượng thương yêu mà chủ thể đã bỏ ra rất nhiều thời gian, năng lực, tài năng và cả phẩm chất quý báu trong tâm hồn để đánh đổi. Kết quả là tuy mang về được những thành tựu như đối tượng mong đợi, nhưng năng lượng của chủ thể đã cạn kiệt nên không còn đủ sức để thương yêu. 

Trong khi bản chất của thương yêu thì phải có ba chất liệu căn bản: tươi mát, vững chãi và thảnh thơi. Khi người kia ngồi bên ta mà lúc nào cũng tiếp nhận được năng lượng bình an và mát mẻ trong ta thì ta đích thực là điểm tựa cho cuộc đời họ. Ánh mắt, nụ cười, hơi thở, giọng nói, cử chỉ… của ta đều biểu lộ một sức sống tiềm tàng để người kia quay về nương náu sau những cuộc tranh chấp căng thẳng ngoài xã hội. Người ngoài có thể đem tới cho người kia bao phiền hà rắc rối, nhưng gia đình phải là mái ấm sẵn sàng che chở và nuôi dưỡng khi người kia rơi vào tình trạng hao hụt tinh thần. Nếu một ngày ta lên xuống tới năm bảy lần, khi thế này khi thế khác, trong tâm lúc nào cũng đầy dẫy những năng lượng căng thẳng lo âu hay bực bội khó chịu thì người kia sẽ không dám tới gần ta, ngồi bên ta mà họ luôn cảm thấy mất mát. Cho nên nếu ta không có những chất liệu căn bản quan trọng đó thì càng thương yêu ta càng làm cho người kia đuối sức. 

Như vậy để chủ thể giữ vững vị trí thương yêu thì phải cần đến sự giúp đỡ của đối tượng. Đối tượng phải nhìn sâu trong bản chất của những điều kiện mà mình đã đưa ra có phải thật sự là để nuôi lớn cây tình yêu hay chỉ vì thỏa mãn cho cảm xúc của chính bản thân mình. Ta phải thông minh và can đảm để buông bỏ bớt. Càng buông bỏ thì đời sống lứa đôi càng thêm sức sống. Nếu ta thực sự thương người kia thì ta đừng để người kia gánh vác một mình, hãy giúp đỡ bằng cách lấy bớt những khó khăn mà ta đã vô tình quẵng lên vai họ. Thái độ san sẻ đó sẽ khiến cho người kia biết ơn và đi theo ta suốt đời mà không cần phải cố gắng tạo thêm nhiều sức cuốn hút từ những cảm xúc yêu đương nồng cháy. 

Trong trường hợp đối tượng không bảo tồn được tính đáng yêu thì chủ thể cũng phải có trách nhiệm hết lòng nâng đỡ. Cuộc sống bận rộn với quá nhiều nhu yếu tiện nghi nên khiến đối tượng đánh mất ý thức giữ gìn những phẩm chất mà chủ thể đã một thời yêu thích và tôn thờ. Ngày xưa ta yêu người ấy vì người ấy có giọng nói thật hiền hòa, có ánh mắt dịu ngọt, có khả năng lắng nghe sâu, có lòng khoan dung rộng rãi… Nhưng con người đáng yêu ấy bây giờ đâu rồi? Ta ít chịu ngồi xuống thật yên để thấy được nguyên nhân sâu xa nào đã khiến cho người kia trở nên như vậy thay vì chỉ biết trách móc, giận hờn hay tìm cách loại trừ khi không được thỏa mãn. Đôi khi chính những đòi hỏi ích kỷ trong ta đã làm cho người thương của ta xuống cấp trầm trọng như vậy mà ta không hề hay biết. 

Nếu ta nói ta thương người kia mà không chịu quay về giúp đỡ, chỉ muốn người kia làm theo ý ta thôi thì đó không phải là tình thương chân thật. Trong bản chất của tình thương chân thật phải có chất liệu của sự nâng đỡ, của hy sinh, của hiến tặng. Có lẽ vì thế mà mối liên hệ thiêng liêng giữa cha mẹ và con cái không bao giờ có thể rứt ra được. Người tây phương chưa có danh từ “ân tình” trong từ điển. Có thể họ quen cách sống sồng phẳng, đổi chác nên khi thấy người kia không còn gì cho họ nữa thì họ rút lui ngay. Cái đó gọi là hưởng thụ chứ đâu phải thương yêu. Bởi vì thương yêu là phải chịu hết trách nhiệm về người mình yêu. 

Ta nên ký kết với người thương của ta một bản hiệp ước sống chung để bảo vệ phẩm chất cho nhau. Ta có thể nói với người kia: “Này em, nếu em thực tình thương yêu anh, lo cho anh thì xin em đừng tưới tẩm vào anh những năng lượng nguy hại như căng thẳng, giận hờn, nghi ngờ, sợ hãi… Trong anh đã có sẵn những hạt giống đó, nếu nó lớn dậy thì anh sẽ khổ, mà anh khổ thì sẽ làm cho em khổ theo. Và anh cũng hứa sẽ luôn ý thức trong khi nói năng, hành động và kể cả tư duy để không vung vãi vào em những rác rến độc hại có tính chất hủy diệt mầm sống trong em, vì anh biết nếu em khổ thì anh cũng khổ lây. Chúng ta hứa với nhau chỉ nên làm những gì hay không nên làm những gì có tính chất tưới tẩm những hạt giống tích cực, hạt giống của hiểu biết và thương yêu cho nhau thôi”. 

Một người khô héo thì đau khổ rất nhiều. Họ đã không biết xử lý niềm đau nỗi khổ, không biết cách ôm ấp và chăm sóc vết thương đang lầy lội nên để nó tràn lấp ra những người chung quanh. Trong quá khứ ta đã không giúp đỡ họ. Ta đã không thực tập tưới tẩm có chọn lựa. Nếu ta biết tưới tẩm những hạt giống tích cực trong người kia mỗi ngày thì người kia đâu có tệ như bây giờ. Người kia có thể đang ở trong ngục tù tăm tối, rất khổ sở vì giận lấy bản thân mình và bị người bỏ rơi. Người thương của ta là một phần của cuộc đời ta. Ta phải có trách nhiệm giữ gìn. Giữ gìn cho người kia cũng chính là giữ gìn cho ta. Vậy ta còn chần chừ gì nữa mà không mau trở về giúp đỡ người kia. Họ đang trông cậy vào ân tình của ta đó, nếu ta không giúp thì ai giúp bây giờ? 

"Xin có mặt cho người 

Bằng tất cả trong tôi 

Phút giây này tỉnh thức 

Với ân tình chưa vơi "

Minh Niệm

VÀO VAI

Một ngày mùa thu, khi đi bộ ngang qua một công viên tôi chợt thấy một thiếu nữ người Mỹ đang chạy tới và ra tín hiệu cầu cứu. Tôi bước nhanh đến, thì ra đó là một con cò rất to đang bị nạn. Mặt hồ có vẻ cạn, nhưng con cò đứng đó bất động vì trên đầu của nó vướng phải một túi ni lông chứa đầy nước. Có lẽ đêm qua trong lúc lúi húi săn mồi, nó đã quên ý tứ cảnh giác đến những hiểm nạn có thể bất ngờ xảy ra trên mặt nước. Nhìn con cò đứng cúi đầu như một khúc củi khô, trông rất tội nghiệp. 

Do động tác tháo giày vớ của tôi hơi chậm, cô gái ấy vì quá sốt ruột nên đã nhảy xuống hồ trước. Con cò nghe tiếng động mạnh, nó giật mình vỗ cánh bay đi. Nó bay trong dáng dấp quờ quạng vì nặng nhọc và kiệt sức. Nhưng bay độ chừng vài mét thì nó lại rớt xuống. Chỗ tôi đứng cách con cò khoảng độ hai mươi mét mà tôi cảm nhận được sự run rẩy vì sợ hãi rất lớn của nó. Tôi chưa kịp can ngăn thì cô gái ấy vì quá lo lắng cho thân phận con cò nên đã không kiềm chế được cảm xúc, bước thêm mấy bước nữa làm con cò hoảng vía bay luôn. 

Mặt dù đã đuối sức nhưng nó vẫn cố bay lên, đôi cánh của nó vỗ liên tục như hai mái chèo của chiếc thuyền con chòng chành trong cơn nước lũ. Cô gái lên bờ ngồi khóc tiếc nuối, trách sao con cò ngây ngô và nhát quá.

Tôi động viên cô ấy cùng nhau đi tìm con cò, biết đâu nó vẫn chưa bay đi đâu xa. Quả thật, chừng nửa giờ sau chúng tôi phát hiện ra con cò đang đứng dưới hồ, nép sát vào một lùm cây to. Lần này tôi đề nghị cô ấy ngồi yên xuống để tôi thử sức. Tôi không chắc là con cò sẽ chịu cho tôi tới giúp, nhưng tôi nghĩ là mình sẽ làm khá hơn cô gái ấy bằng hành động thật nhẹ nhàng và cẩn trọng. Cứ mỗi lần di chuyển một bước là tôi kiểm soát hơi thở của mình. Đi được đôi ba bước thì tôi dừng lại mỉm cười để tạo sự tiếp cận thân thiện với con cò. Tôi biết năng lượng (energy) của tôi lúc này rất quan trọng, nếu con cò nhận được đúng tín hiệu muốn giúp đỡ của tôi thì tôi mới thực hiện được. Tôi tiến tới gần sát con cò mà nó vẫn đứng yên và hướng về tôi thăm dò, mặc dầu túi ni lông che phủ trên đầu khiến nó không nhìn thấy được gì. Tôi mừng lắm nhưng vẫn tiếp tục điều tiết cảm xúc của mình. Và thật mầu nhiệm, con cò đã chấp nhận cho tôi lấy túi nước nặng trĩu trên đầu nó ra. Hai con mắt của nó đã đỏ ngầu và mệt mỏi, dưới chỗ nó đứng thải ra rất nhiều phân, chắc nó đã hoảng hốt và tuyệt vọng nhiều lắm. Tôi gọi cô gái ấy tới sờ lên con cò một chút cho thỏa niềm thương xót rồi để nó bay đi.

Ngồi nghỉ ngơi, cô gái vẫn cứ thắc mắc tại sao con cò đã đồng ý cho tôi giúp đỡ mà từ chối cô ấy. Cô ấy hỏi tôi đã làm gì trong suốt quá trình đi tới con cò và khi chạm được nó. Cô ấy còn nghĩ là tôi đã dùng thuật thôi miên nữa chứ. Tôi cười bảo với cô ấy rằng tôi không có làm gì cả, nếu có, thì tôi chỉ đem hết định lực (concentration) của mình ra để duy trì năng lượng thương xót và muốn cứu hộ thôi. Tôi và cô đều có lòng thương xót và muốn cứu hộ con cò, nhưng cách thức mỗi người khác nhau và chính chỗ đó đã quyết định sự thành công hay thất bại.

Bạn có con cò nào để cứu giúp không? Và bạn đã thành công hay thất bại? Trong chúng ta ai cũng có thiện chí muốn cứu giúp kẻ đã vụng về gây ra lầm lỡ, nhất là người thân yêu của mình. Nhưng ta thường hay nhân danh tình thương rồi muốn làm gì thì làm, ta không hề biết đến cảm nhận và phản ứng của đối phương, nên không những ta không cứu giúp được mà làm cho tình trạng thêm tồi tệ. Không phải có tình thương rồi là ta muốn giúp ai cũng được. Ta phải có một khả năng để cứu giúp nữa. Điều đó cũng quan trọng không thua kém gì tình thương.

Phần lớn trong chúng ta khi nản lòng bỏ cuộc thì đều tuyên bố rằng tại vì người kia khó chịu quá, cứng đầu quá, cố chấp quá nên mình đành bó tay. Ta ít nghĩ được rằng có thể vì cách thức của ta còn sơ sài và yếu kém quá, khiến cho bên kia không nhận được tín hiệu đúng đắn của một sự giúp đỡ hết lòng, mà họ có thể nghĩ đó là một hành động tấn công, trừng phạt hay tiêu diệt. Như vậy là thất bại. Cho dù ta là cha, là mẹ, là thầy, là anh, là chị hay những bậc trên trước mà nếu ta không học tập cách thức để tiếp cận và tìm hiểu đối phương thì ta sẽ không bao giờ đóng được vai trò của người cứu giúp. Ta sẽ đi từ thất bại này đến thất bại khác mà không hiểu vì sao.

Ta không thể bỏ mặt con cò vì ta có tình thương với nó. Nhưng con cò thì chưa chắc muốn ta giúp nó. Nó cũng có sự tự ái và kiêu hãnh của nó. Bản thân nó không cần đến một sự thương xót và giúp đỡ nào khác nếu không phải vướng vào cái tai nạn khốn đốn như lần này. Nhưng nếu sự giúp đỡ đó không đáng tin cậy, nó có thể nghĩ đó là một sự phỉnh gạt hoặc một thái độ miệt thị thì thà nó chết còn hơn. Nó cần sự tôn trọng dù nó đang có khó khăn. Nếu ta nghĩ rằng ngươi đã gặp khó khăn rồi mà còn không chịu ngoan ngoãn, dễ thương, quy phục thì cho ngươi chết cũng đáng lắm. Như vậy là ta sẽ không bao giờ cứu được con cò đâu. Ta phải vào vai của con cò, phải thấu hiểu nỗi đau khổ và tuyệt vọng của nó khi không tìm được cách thoát, phải hiểu tâm trạng lo lắng và sợ hãi của nó khi tiếp xúc với loài người mà nó không thường sinh hoạt chung. Nếu ta vẫn là ta, vẫn không nhập được vai con cò, vẫn đứng bên ngoài nhìn vào để trách móc, lên án, buộc tội thì ta sẽ đánh mất ngay cơ hội cứu hộ con cò.

Nhớ hồi nhỏ, ta chạy nhảy vô ý vấp phải ngạch cửa té nhào và khóc ó lên. Bà của ta sẽ chạy tới dỗ dành, bênh vực, và la rầy cái ngạch cửa sao hư quá đã làm cháu của bà té đau như vậy. Bà không có học tâm lý nhưng thấu hiểu được tâm trạng của ta trong lúc đó, bà đã vào được vai của bé thơ. Bà vào vai bé thơ một cách dễ dàng là tại vì bà cũng từng là bé thơ, nhưng bên trên đó là vì bà có nhiều tình thương và kinh nghiệm nuôi nấng nên đã không bị kẹt vào vai người bà đầy thẩm quyền của mình, sẵn sàng nhảy vào vai của bé thơ để cảm thông và che chở. Có thể khi ta hết đau buồn thì bà sẽ khuyên ta hãy cẩn thận cái ngạch cửa chết tiệt kia, chứ bà không bao giờ nhẫn tâm chê trách cháu của bà là hư hỏng cả. Đó là tài năng của người muốn cứu hộ.

Những diễn viên điện ảnh có năng khiếu và được đào tạo qua trường lớp nên họ vào bất kỳ một vai diễn nào cũng trở nên khá dễ dàng. Cố nhiên là họ cũng phải quan sát và học hỏi kinh nghiệm thực tế của nhận vật mà mình thủ vai. Còn những diễn viên không chuyên, tuy có năng khiếu nhưng lại không được sự trao truyền kinh nghiệm của những người chuyên môn thì họ chỉ vào được một ít vai phù hợp với tính cách có sẵn của họ ngoài đời mà thôi. Họ không thể hóa thân vào những vai vượt ngoài khả năng vốn có của họ. Đó là sự hạn chế tất yếu.

Ta đang thủ những vai diễn nào? Ta có kinh nghiệm gì không, hay chỉ dựa vào chút ngưỡng mộ với những vai vế trong xã hội hoặc thành đạt về kế sinh nhai mà ta nghĩ rằng mình có đủ khả năng để hiểu và cứu giúp một ai đó? Có một giáo sư dạy môn Triết trong trường Đại Học Nhân Văn đã đau khổ tột cùng vì không giáo dục được con của mình. Ông nghĩ rằng ông đã từng dạy hằng trăm nghìn đứa học trò thì ông đâu có thiếu khả năng để dạy dỗ một đứa con. Kết quả là vợ và con của ông đã dọn nhà đi nơi khác. Tôi đã kể cho giáo sư nghe câu chuyện cứu con cò và ông ta đã giật mình thức tỉnh. Lúc đó ông mới nhận diện ra rằng chỉ cần một lời nói hay hành động vụng về, thiếu thấu hiểu thì sự truyền thông giữa mình và người kia sẽ bị bít lấp ngay, dù đó là liên hệ nào. Khi trái tim của người kia đóng bít lại thì họ không còn muốn lắng nghe gì nữa, và ta sẽ không tài nào đi vào trong trái tim của họ được. Không vào được thì ta sẽ không bao giờ hiểu. Không hiểu thì ta sẽ không bao giờ cảm thông, chấp nhận và thương yêu cho có kết quả được.

Trong tình thương không có sự tự ái. Ta đã thương và đã có thiện chí muốn giúp thì cứ đi tới, ta đừng để dội lại bởi bất kỳ sự phản ứng nào của đối phương. Nhưng để làm được như vậy ta phải nhìn lại khả năng vào vai của ta bao nhiêu, điều này thực sự quyết định sự thành công của ta. Làm sao ta vào vai cha mẹ khi ta chưa từng có con? Làm sao ta vào vai người con trong khi ta lớn lên trong xã hội thuở còn bề dày đạo đức? Làm sao ta vào vai người vợ hay chồng khi ta chỉ là chồng hoặc vợ thôi? Làm sao ta vào vai người khó khăn khi cuộc đời ta có quá nhiều may mắn? Đó là một thách đố rất lớn. Mong rằng những điều chia sẻ trên đây giúp bạn nhìn nhận lại nhiều vấn đề đã trôi qua và đang tiếp xúc, trong đó bạn sẽ thấy lại mình nhiều hơn. Hy vọng lần sau tôi có thể đóp góp thêm cho tiến trình trở về tìm hiểu trái tim của bạn.

Minh Niệm

NĂNG LƯỢNG

Kính chào quí vị và các bạn 

Chúng ta đang chuẩn bị bước vào năm mới. Vậy mỗi chúng ta đã chuẩn bị cho mình một hành trang như thế nào. Để khi bước vào năm mới, chúng ta sẽ có nhiều niềm tin để gặt hái được nhiều thành quả mới hầu đem đến cho ta nhiều hạnh phúc nhiều thảnh thơi hơn trong năm vừa qua. Theo tục lệ, Ông Bà thường khuyên chúng ta nên đi tắm trước giờ giao thừa càng nhiều lần càng tốt . Tắm bằng nướclá chanh, lá bưởi hay là lá xả rồi xoa lên người nhiều loại nước hoa đặc .để có thể tẩy hết những năng lượng xui xẻo. Có nhiều người kĩ lưỡng hơn , họ không dám đi ra đường, họ có nhiều sự kiêng cử, trong khi hành động họ rất dè dặt rất cẩn trọng. Tại vì họ tin rằng tất cả những cố gắng đó sẽ tạo ra một nguồn năng lượng an lành mang đến thêm sự thuận lợ và may mắn cho năm mới. Có nhiều người sử dụng hình thức trang nghiêm hơn là họ dâng lên tổ tiên hay thần thánh những mâm hoa quả đầy ấp ,thắp những nén hương trầm nghi ngút để bày tỏ những khó khăn những bế tắc và đồng thời gửi gắm những nguyện vọng những ước mơ của mình để cầu xin sự yểm trợ. Tất nhiên là tất cả những hình thức đó nó cũng tạo được chút ít hiệu ứng là làm cho ta thêm nguồn cảm hứng thêm niềm tin và cũng có thể kết nối được với những nguồn năng lượng an lành đang bàn bạc khắp nơi trong vũ trụ chung quanh chúng ta. Nhưng mà dù cho nó kết nối được với những nguồn năng lượng an lành đó, thì nó cũng rất yếu ớt. Tại vì nguồn năng lượng gốc nơi ta phát sinh ra để thiết lập một sợi dây truyền thông đã khôngđủ mạnh không đủ bật được những tín hiệu để các nguồn năng lượng khác có thể tiếp nhận được và đi tới kết nối lại. Cho nên thay vì chúng ta vay mượn trong chờ vào những nguồn năng lượng an lành từ ở bên ngoài thì có nên chăng chúng ta hãy quay trở lại với chính mình để khơi dậy , để phát huy nguồn năng lượng tìm tàng vốn có trong mỗi con người chúng ta. Mà nguồn năng lượng đó đủ làm cho ta một đời sống thảnh thơi hạnh phúc và giúp ta có thể mang tới người thân yêu của chúng ta một đời sống hòa điệu, hạnh phúc .Và khi chúng ta khơi dậy được nguồn năng lượng trong mình rồi, thì sợi dây liên lạc giữa ta với những nguồn năng lượng từ những cá thể khác trong vũ trụ này bỗng dưng trở nên rất thân thương và sự liên lạc sẽ trở nên mạnh mẽ hơn 

Năng lượng là một energy được phát sinh ra từ sự phối hợp giữa thể chất và tinh thần, một danh từ khác mà chúng ta thường hay sử dụng đó là từ trường. Ở trong cái di truyền (DNA) mà chúng ta đã tiếp nhận từ tổ tiên mà gần nhất là thế hệ cha mẹ. Nó có chứa sẵn trong đó một nguồn lực thuộc về thể chất và một nguồn lực thuộc về tính thần. Nguồn lực thuộc về thể chất được gọi là sinh lực và nguồn lực thuộc về tinh thần được gọi là tâm lực. Và ở trong nhiễm thể đó, chỉ cần một giọt mà có chứa những tế bào để tạo thành một thân thể lành mạnh tráng kiện hoặc là một giọt mà có chứa những tế bào tạo thành cái thể chất bệnh tật yếu đuối. Thì nếu nhìn cho sâu sắt hơn, bằng con mắt của khoa học, chúng ta còn khám phá ra ở trong cái nhiễm thể đó còn chứa đựng luôn những cái gia tài về tinh thần mà tổ tiên ông bà cha mẹ ta từng tạo ra trong quá khứ như là : thành công, hạnh phúc, tự hào, thủy chung và đồng thời nó cũng chứa luôn những gia tài về sự thất bại, mặc cảm, đau khổ, tuyệt vọng .v.v.v. Vì thế dù muốn dù không chúng ta cũng phải tiếp nhận một cách trọn vẹn những hạt giống thuộc về thể chất và những hạt giống thuộc về tinh thần của thế hệ phía trước.Tức là chúng ta vừa thừa hưởng những hạt giống tốt mà cũng vừa phải gánh chịu những hạt giống xấu. Rồi tùy thuộc vào những điều kiện thuận lợi hay những điều kiện trái nghịch của từng cá thể mà ta còn tiếp nhận thêm sự đóng góp tích cực và mạnh mẻ của những nguồn năng lượng từ bên ngoài như là: bạn bè, học đường, văn hóa xã hội, chính trị tôn giáo v.v.v. của một quốc gia hay của tất cả cộng đồng trên thế giới .Và cũng chính vì cái nguồn năng lượng gốc đó. Gốc là chỉ tạm gọi thôi chứ cũng chưa hẳn là gốc, thì ta thấy nguồn năng lượng gốc ở mỗi cá thể nó đã khác nhau rồi , mà khi nó tiếp nhận thêm từ sự tưới tẩm từ những nguồn năng lượng của môi trường bên ngoài vào nữa. Thì sẽ không có cá thể nào nó hoàn toàn giống với cá thể nào . 

Một sự khác biệt lớn lao nữa là khi nhận thức ở trong mỗi cá thể nó đã đủ lớn để định cho mình một hướng đi trong cuộc đời thì cá thể đó nó sẽ tự tìm mọi cách để hướng mình tới môi trường nào mà theo mình là thích nghi nhất để tồn tại . Đó chính là bản năng sinh tồn của con người. Nhưng điều đáng nói nhất ở đây là cái nhận thức của chúng ta nó luôn luôn bị biến đổi . Nếu ta may mắn nắm được nguyên tắc vận hành của một liên hệ giữa cá thể với cá thể hay giữa cá thể với đại thể tức là với vạn sự vật trong vũ trụ này một cách hòa điệu và hạnh phúc thì chúng ta có thể nắm được hạnh phúc trong tầm tay.Còn trường hợp chúng ta kém may mắn cái nhận thức của chúng ta luôn luôn bị sai lầm vướng kẹt vào những điều hưởng thụ ích kỹ của cá nhân thì chắc chắn ta sẽ bị chìm đắm trong vũng lầy khổ đau và ta cứ nghỉ trần gian này là một cõi tạm thôi 

Và chính vì cái nhận thức khác nhau giữa những cá thể mà nó quyết định cho cái tính đặc thù về bản năng sinh tồn của mọi cá thể. Như là có nhiều người quan niệm rằng càng có nhiều điều kiện tiện nghi về vật chất như tiền bạc, nhà cửa, xe cộ, y phục, trang sức .v.v.v. hay là những cái tiện nghi về tinh thần như: bằng cấp, địa vị, quyền lực, sự nổi tiếng đều có thể tạo ra nhiều điều kiện hạnh phúc. Trong khi đó một số người khác họ lại quan niệm càng phải bỏ bớt những điều kiện tiện nghi đó và sống một đời sống thật đơn giản để giành nhiều năng lực bồi bổ cho đời sống tâm hồn thì con người mới có thể đạt được giá trị hạnh phúc. Như vậy thì cái nhận thức nào là cái nhận thức đứng đắn ? 

Tất nhiên là mỗi con người chúng ta ai cũng cần tới điều kiện tiện nghi về vật chất và điều kiện tiện nghi về tinh thần ở một mức tối thiểu. Nhưng mà vấn đề đặt ra là chúng ta không biết được cái mức của nó là bao nhiêu để giữ được cho chúng ta một cái thế cân bằng và ổn định. Thực tế là chúng ta thường vượt hơn qua cái mức quân bình , nghiêng hẳn về đời sống hưởng thụ và bỏ bê đời sống tinh thần . Tại vì cái bản thân tự nhiên của chúng ta cái hiểu biết chưa thuần phục của một con người, nên nó luôn bị cuốn hút bởi cái hấp dẫn lực của những điều kiện tiện nghi về vật chất và điều kiện tiện nghi về tinh thần còn cái công tác thuần hóa tâm hồn thì nó có vẻ hơi khó khăn khô khan và đôi khi còn phải nhịn nhục nhiều thứ nữa . Mà khi chúng ta càng hưởng thụ thì chúng ta càng phải cố gắng thật nhiều để chế tác ra các điều kiện tiện nghi hầu đáp ứng cho cái nhu yếu của chúng ta. Như vậy chúng ta phải bỏ ra thật nhiều thời gian, bỏ ra thật nhiều năng lượng để tranh đấu quyết liệt cho cuộc mưu sinh này. Vì vậy, ta càng ngày càng trở nên căng thẳng mệt mõi kèm theo nhiêu điều phiền muộn, rồi từ đó cái nguồn sinh lực của chúng ta cũng bị suy giảm dân dần. Tức là trong thể chất của ta đã có nhiều sự bế tắc và xuống dốc. Mà một khi cái nguồn sinh lực này bị suy giảm thì nó sẽ kéo theo sự hao tổn về tâm lực, tại vì thân với tâm là một khối thống nhất trong mối quan hệ hổ tương . Cái gì nó xảy ra cho thân thì nó sẽ xảy ra cho tâm và cái gì nó xảy ra cho tâm thì nó cũng xảy ra cho thân. Thí dụ khi chúng ta bị mất ngủ nhiều quá thì chúng ta sẽ không còn tỉnh táo nữa đôi khi chúng ta dễ dàng cáu gắt bực bội tại vì tinh thần có vẻ như không được ổn định, còn khi chúng ta lo lắng nhiều quá, thì chúng ta rất dễ bị đau bao tử. Mất ngủ thuộc về thân nhưng nó có ảnh hưởng đến tâm. Lo lắng thuộc về tâm nhưng nó lại có ảnh hưởng tới thân 

Cách đây 50 năm, nền y khoa thế giới đã phát hiện ra rằng thân với tâm là một, cho nên để tìm ra căn nguyên của bệnh án thì họ đã tìm hiểu đời sống tâm thần của bệnh nhân để tìm cách nâng đỡ và điều trị cả hai cùng một lúc vừa thể chất vừa tinh thần, Và những năm gần đây nền y khoa còn tiến những bước xa hơn nữa là họ đã bắt đầu quan tâm tới cái cộng đồng mà bệnh nhân đó đã từng sinh sống. Tại vì họ thấy được cái tính chất đặc thù của mỗi cộng đồng nó có tác động mãnh liệt đến nhận thức đến lối sống của những cá thể ở trong cộng đồng đó .Nếu cộng đồng đó có quá nhiều sự bạo động thì mhững cá thể sống trong cộng đồng đó sẽ bị kích động .Cho nên họ cũng có những đức tínhnhư là hung hăng nóng giận hay tranh chấp .Còn nếu cộng đồng đó có nhiều đoàn kết có nhiều yêu thương thì chắc chắn những cá thể sống trong cộng đồng đó sẽ được tưới tẩm những năng lượng tốt đó và họ trở nên một con người biết nhường nhịn hy sinh tha thứ .v.v.v. 

Thì khi tinh thần của ta bị suy yếu rồi cộngthêm những cái tác động ở môi trường bên ngoài nữa thì những hạt giống xấu vốn có ở trong chiều sâu tâm thức của ta nó sẽ biểu hiện lên trên bề mặt của ý thức để tạo thành một nguồn năng lượng và nguồn năng lượng đó nó sẽ bao phủ toàn bộ con người của chúng ta bao phủ cả thân và bao phủ cả tâm. Mà khi cái cơ chế tâm thức của chúng ta nó bị thao túng nó bị thúc đẩy bởinhững nguồn năng lượng độc hại như : giận tức, nghi ngờ, sợ hải, thèm khát, hận thù .v.v.v. thì nó sẽ tìm mọi cách để thoát ra ngoài bằng hai cái cơ chế là lời nói và hành động như là một loại sinh tồn theo bản năng còn hoang dại của con người . Và khi nguồn năng lượng đó nó lan tỏa ra ngoài và gặp những điều kiện thuận lợi Tức là nó đã kết nối được với những nguồn từ trường độc hại đang cuộn chảy ở trong đối tượng kia hay là ở trong môi trường này thì nó sẽ tạo thành một hiệu ứng bùng nổ để biến thành một sự cố hay một tai nạn cho chính ta. Cái tai nạn này nó sẽ xảy ra cho chính ta trước , thí dụ như trong một nhận thức sai lầm nào đó mà người kia có một hành vi xúc phạm đến ta, thì phản ứng thông thường là ta sẽ nói lại một câu nói nặng nề, một câu nói cay độc hay là tìm cách để hạ gục người kia làm cho người kia phải thật sự đau đớn thật sự khổ sở vì ta nghỉ làm như vậy ta mới bớt khổ sở , đó cũng chính là một bản năng tự vệ rất con người: ăn miếng trả miếng mà ta thường gọi là qui luật sòng phẳng . Nhưng thật ra hành động trả đủa cũng chỉ làm cho ta thỏa mản được cái cơn cảm xúc của sự tự ái sự tổn thươngtrong lòng thôi chứ nó không giải quyết được vấn đề gì cả , thậm chí nó còn làm cho tình trạng càng trở nên tồi tệ hơn nữa . Nếu lúc đó tình trạng tinh thần của chúng ta thoải mái, thí dụ như ta gặp được nhiều may mắn trong công việc hoặc là được người thương yêu chăm sóc tức là thuận lợi trong tình cảm. Nói chung là tinh thần chúng ta được đầy đủ được sung mãn hoặc là chúng ta có một nhận thức chính chắn về cái hành vi xúc phạm của người kia cóthể xuất phát từ cái tâm hồn đau khổ nào đó hay là chúng ta có một bản lĩnh để đón nhận cái hành vi xúc phạm kia một cách đau đớn. Thì phản ứng của ta lúc đó sẽ lkhác đi, sự kiện lúc đó ta có thể bỏ qua một cách không khó kgăn gì . Cho nên khi nguồn năng lượng ở trong ta bị suy sụp thì nguồn năng lượng xấu kia đang lên ngôi và chiếm cứ toàn bộ những tư duy lời nói và hành động của chúng ta . Cho nên nó khiến cho ta có những cách hành xử mà chúng ta không kiểm soát đươc lúc đó. Những kiến thức hay những kinh nghiệm về đạo đức mà chúng ta đã tích lũy vì nó chưa đủ mạnh nên nó không đủ sức để bước ra can thiệp .Vì vậy cho nên, người khác nhìn vào ta sẽ thấy ta giống như một con người rất ư là xấu xa , rất ư là độc ác. Như vậy thì rất là oan ức cho ta. Tại vì đó không phải là toàn bộ con người của chúng ta. Chúng ta chỉ biểu hiện trong khoảnh khắc đó thôi , trong khoảnh khắc đó ta đã bị những năng lượng độc hại thao túng nó cướp đi quyền tự chủ của ta và còn làm cho ta nghỉ rằng khi ta tuôn ra một lời nói một hành động trừng phạt người kia thì chỉ có người kia bị tổn thương thôi, nhưng mà thực tế nó không đơn giản như chúng ta nghỉ . 

Khi mà một cái hạt giống giận hờn được biến thành nguồn năng lượng giận hờn . Tức là nó vốn nằm ở trong chiều sâu của tâm thức và khi nó bị kích hoạt bởi một lời nói một hành động không được dễ thương của người kia thì nó sẽ trào lên trên bề mặt tâm thức của chúng ta và bây giờ nó sẽ biến thành nguồn năng lượng giận hờn và nguồn năng lượng giận hờn này âm ỉ thắt chặt trong tâm ta. Vì thế nó đã hành hạ ta khổ sở lắm rồi mà còn kết hợp thêm những nguồn năng lượng từ những hạt giống độc hại khác đang lang thang đâu đó trong chiều sâu tâm thức của chúng ta và khi chúng kết hợp lại thành một nguồn năng lượng cực kỳ mạnh mẽ thì nó sẽ lấn áp hết phạm vi hoạt động của những nguồn năng lượng tốt đẹp và thậm chí nó còn hủy diệt luôn những hạt giống tốt đẹp đó nữa, huống chi khi chúng ta buông ra những lời nói và hành động thì nguồn năng lượng đó nó sẽ khuếch đại lên gấp bội lần . Nó vừa trở lại hủy diệt chính chúnh ta mà bây giờ nó còn nhanh chóng hình thành một cơ chế trong tâm thức của chúng ta luôn . Tức là cái hạt giống giận hờn nó đã được nâng cấp lên, và những lần sau sức nhạy cảm và sức tàn phá của cơn giận sẽ mãnh liệt hơn nữa . Nghĩa là chúng ta đã tập dần cho nó một thói quen, hình thành cho nó một tính cách ở trong con người chúng ta. Đó là chúng ta chưa nói tới phản ứng của người kia, cũng do cái nhận thức sai lầm từ bản năng sinh tồn còn hoang dại mà người nào cũng muốn ra tay mạnh hơn để chứng tỏ cái uy luật của mình, chứ không ai chịu trả bằng cái miếng của mình mà mình đã tiếp nhận từ người kiachứ đừng nói chi tới thái độ nhường nhịn với nhau. Nếu người kia đang ở trong trạng thái tinh thần yếu đuối đang bị khống chế bởi những bề tắc khổ đau . Và ngay lúc đó tiếp nhận ngay những hành động trả đủa nặng nề của chúng ta như vậy .Thì một là họ sẽ bị gục ngã, hai là họ sẽ tìm cách trả thù, và chiến tranh vì vậy mà nó sẽ leo thang .Mà cho dù người kia có gục ngã đi chăng nữa thì những người thân của họ cũng sẽ tìm mọi cách để lấy lại sự cân bằng cảm xúc. Tại vì 10 năm báo thù chưa muộn. Nhưng mà trong thực tế thì không bao giờ có cái sự cân bằng này. Giả sử cơ hội trả thù của người kia nó chưa xảy ra đi chăng nữa thì chỉ cần ý niệm thù hận trong người kia vẫn còn và mỗi ngày nó vẫn hường đến ta thì nó cũng có cái khả năng thiết lập ra một nguồn năng lượng độc hại bao phủ chung quanh ta. Vì vậy cơ hội xảy ra một tai nạn vẫn luôn rình rập chung quanh ta mà ta không hề hay biết. 

Một sự thực sâu sắc nữa là cái tính tác động cộng hưởng đến môi trường trước giờ chúng ta chỉ biết rằng chỉ có môi trường ảnh hưởng tới con người thôi .Nhưng sư thật con người cũng ảnh hưởng tới môi trường. Năng lượng của con người có thể làm cho môi trường bị xáo trộn bị tê liệt bị nhiễm bệnh có khi sẽ bị hủy diệt nữa , điều này cũng được các nhà khoa học cảnh báo trái đất chúng ta đang bị nóng ran lên mỗi ngày và tuổi thọ nó đang bị giảm dần. Tại vì nó phải tiếp nhận quá nhiều chất thải độc hại từ những nhu yếu hưởng thụ quá cao cấp quá xa xỉ của con người như khói xe hơi hay nhữngchất thải từ cácnhà máy công nghiệp Việc phá rừng cũng gây ô nhiễm rất nặng nề .Tại vì khi người ta tàn phá rừng để phát triển canh nông đáp ứng cái lượng gạo bắp bo bo vỉ đại cho việc chăn nuôi gia súc mà cung cấp thịt cho những nước giàu có và phát triển, thì chúng ta biết rằng trong mỗi giây thôi , kĩ nghệ sản xuất thịt đã thải ra 43.000 kg phân súc vật . Nó còn nhiều hơn tất cả các loại phân của loài người trên thế giới gộp lại. Chúng ta thấy rằng môi sinh đã bị tàn phá bị ô nhiểm một cách kinh khủng. Nhà vật lý học "Lorenz" , ông ta đã từng phát biểu trong hiệu ứng con bướm "the butterfly effect" tức là chỉ một cái vỗ cánh của con bướm tại Nhật Bản mà nó có thể tạo ra một cơn giông bảo tới Newyork. Năng lượng của một con bướm thì làm sao nó có tể tạo thành một cơn bảo kia chứ . Nhưng khi nó kết hợp với vô số điều kiện tạo thành một cơn giông bảo vốn đang có sẵn trong không gian bao la vô tận này. Năng lực của một cái vỗ cánh của con bướm tuy nó rất nhỏ. Nhưng một khi nó kích động vào những nguồn năng lực thích ứng khác thì hiệu ứng của nó chúng ta không thể lường nổi . Tức là nó đóng góp thêm một phần nữa vào trong vô số những điều kiện tạo ra cơn bảo. Nhưng khi nó đóng góp vô thì không phải nằm yên ở đó mà nó có tính chất kích động, tác động mãnh liệt vào những nguồn năng lực có sẵn để trở thành một hiệu ứng ,cũng giống như một câu nói của một nhà hiền triết có thể làm cho ta thay đổi cả cuộc đời. Câu nói đó nó sẽ không là gì cả nếu cái khả năng thay đổi của số phận trong ta nó chưa hội tụ gần đầy đủ các điều kiện của nó như là sức khỏe, tinh thần ,kinh nghiệm ,những người thân, hoàn cảnh ... Nhưng nó phải nhờ tời câu nói thâm thúy đó tác động đúng tâm lí lúc đó rồi cũng chính tâm lý đó đã lên đường xâu kết lại nhũng điều kiện kia để tạo thành một hiệu ứng làm thay đổi được số phận cuộc đời của chúng ta. 

Khoa học ngày nay cũng đi đến phát minh về sự thât của tính chất phi cục bộ . Khi một hạt điện tử một electron có mặt ở đây thì nó cũng có mặt đồng thời ở khắp mọi nơi trên quả địa cầu này. Như vậy thì khi một cơn giận được bộc phát ra bên ngoài thì ta có biết được hiệu ứng của nó là thế nào hay không. Thường thì ta nghỉ đơn giản chỉ có đối phương hay là một vài người chung quanh chịu ảnh hưởng thôi . Nhưng sụ thực cả quả địa cầu này đều bị lãnh đủ vì tính cộng hưởng của nó . Rồi điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta gửi vào trong vũ trụ này một thông điệp, thì ngay lập tức thông điệp đó nó sẽ kết nối với những thông điệp khác có cùng một tầng số để rồi nó phản hồi trực tiếp lại chính chúng ta. Thời gian phản hồi đó có thể xảy ra chậm hoặc xảy ra ngay lập tức .Có thể năm đến mười năm sau chúng ta mới tiếp nhận hoặc có thể đến thế hệ con cháu chúng ta nó mới hoàn tất một cái hiệu ứng. Cho nên nhiều khi Cha ăn mặn con cũng bị khát nước như thường. Vậy một khi cái năng lượng dẫn tức, bực bội mà chúng ta đã bộc phát ra bằng lời nói hành động thì không phải riêng đối tượng kia mà cả địa cầu này đều bị chịu ảnh hưởng chung . Và cũng giống như con người, thiên nhiên sẽ theo nguyên tắc mà phản ứng trở lại chính ta. Năng lượng độc hại làm ta gửi đi nếu gặp những nguồn năng lượng độc hại khác thích ứng thì nó sẽ gửi về lại cho chúng ta một tai nạn, một nghịch cảnh. Còn nếu chưa đủ duyên chưa đủ điều kiện thì nó sẽ chờ đợi một ngày đẹp trời nào đó nó sẽ đến gõ cửa chúng ta . Vì do không biết được sự thật sâu sắc này cho nên ta vẫn thường trách lẫn trời gần trời xa. 

Vì thiếu hiểu biết ta luôn tìm cách bảo vệ quyền lợ hay danh dự của mình và chúng ta vung vãi ra không biết bao nhiêu là rác rến qua cái tư duy lời nói và hành động của mìng. Nếu ta đem đến cho người kia quá nhiều năng lượng xấu thì mối liên hệ của chúng ta chắc chắn sẽ bị dập tắc và mối liên hệ của ta với vũ trụ cũng y như vậy. Ta là một công dân của vũ trụ, nếu mà ta không biết cách nuôi dưỡng và bảo vệ, trái ngược lại chúng ta còn tìm cách tàn phá một cách vô ý thức hay là có ý thức tức là do vô tình hay là do chủ ý, thì chắc chắn chúng ta sẽ bị tước đoạn quyền công dân, tước đoạt quyền tồn tại , quyền có được một đời sống an lành. Không phải vũ trụ này không muốn chứa chấp ta, mà chính ta đã tạo ra cái số phận bạc bẽo, cái số phận ngắn ngủi từ nơi cái nguồn năng lượng của chính mình vậy thì khi ta quyết định trồng rừng hay bảo vệ rừng tức là chúng ta đang bảo vệ chính lá phổi của mình. Rừng cây xanh là một lá phổi mẹ chưa từng bao giờ ngừng nuôi dưỡng đến lá phổi con của chúng ta. Nhưng nếu đông con quá không có đứa con nào có ý thức trách nhiệm để nuôi dưỡng bà mẹ, thậm chí còn gây thương tích cho bà mẹ thì cái khả năng che chở và tiếp trợ năng lượng của bà mẹ sẽ bị suy giảm và có khi sẽ bị chấm dứt. Nếu không có tiền bac quyền hành hay là tình cảm thì ta vẫn còn cách mà sống. Nhưng một khi chúng ta hết thở rồi thì chúng ta sẽ chết liền lập tức vậy mà vì để thỏa mản sự hưởng thụ, chúng ta đã chế tác ra không biết bao nhiêu là năng lượng độc hại đê hủy diệt chính lá phổi của mình mà chúng ta không hề hay biết . Cho nên mỗi lần chúng ta xách xe chạy đi thì chúng ta nên tự hỏi rằng chúng ta đi đâu đó .Cần giải quyết vấn đề gì thì ta cứ đi . Nhưng nếu không nhằm mục đích gì cả mà ta vẫn đi , thì có phải là ta đang tiến đến chỗ tự hủy diệt chính mình hay không. 

LÀM MỚI

Tâm của ta cũng giống như một khu vườn, nếu không chăm sóc thì cỏ dại sẽ mọc đầy. Khi cỏ dại chiếm hết những khoáng chất bổ dưỡng thì những loại cây quý sẽ trở nên cằn cỗi mà không thể cho ra hoa thơm trái ngọt. Ta hãy nhìn lại thời gian qua, có phải vì quá bận rộn chạy theo những quyền lợi vật chất hay danh dự nên đã bỏ bê đời sống tâm hồn, để cho nó hoang tàn và sắp sửa đổ nát. Chính vì đời sống thiếu ý thức mà ta đã có những suy tư nông cạn và những lời nói hay hành động thiếu chín chắn gây đau khổ cho chính ta và cả những người thân yêu sống bên cạnh. Một năm nhìn lại ta thấy mình được gì mất gì? Những cái được có phải đích thực là chất liệu cần thiết để xây dựng đời sống bình an và hạnh phúc không? Cái mất mát có phải chính là những phẩm chất quý giá để làm nên một con người hoàn thiện không? Cái được cái mất mà ta cần đem ra phân tích để thẩm định phải dựa trên nền tảng căn bản của hạnh phúc, đừng nhầm lẫn với những điều kiện cảm xúc được thỏa mãn trong nhất thời của vật chất hay danh dự kia. Trong khi bản chất của hạnh phúc phải có chất liệu của sự bình an. 

Khi tâm hồn ta còn ngổn ngang bao mối lo lắng, giận hờn, nghi ngờ, sợ hãi… thì làm sao ta có thể bình an và hạnh phúc được? Thời gian qua ta cứ hì hục đi tìm cái gọi là đảm bảo cho một đời sống an toàn và hạnh phúc cho chính ta và người ta thương, thì hãy nhìn kỹ lại xem con đường ta đang đi thành công hay thất bại? Mỗi ngày liên hệ giữa ta và người kia ngày một xa cách. Vì bận rộn với biết bao dự án, kế hoạch nên ta thưa thớt dần trong những bửa cơm gia đình và những buổi chuyện trò để tìm thêm sự cảm thông và chấp nhận. Vì căng thẳng và mệt mỏi với công việc mà ta đã vung vãi không biết bao nhiêu rác rến qua lời nói và hành động bất cẩn của mình. Những thứ rác rến đó tồn đọng trong chính ta và cả người thân yêu của ta mà ta không hề hay biết. Đến khi nó trở thành một nguồn năng lượng độc hại thì công năng của nó không chỉ lấn áp hết khả năng hoạt động của những phẩm chất tích cực vốn có trong ta, mà nó còn chiếm cứ hết phần nhận thức sáng tỏ của ta, khiến ta không còn tự chủ được nữa. Dần dần ta bỗng thấy mình và người kia sao có quá nhiều xung khắc mà phần lớn ta đều cho rằng lỗi tại người kia có quá nhiều hạn chế, trong khi chính nhận thức về giá trị đời sống đã thúc đẩy ta sẵn sàng đổi chác những năng lượng mạnh mẽ trong tâm hồn. Nói đúng hơn là tinh thần của ta trở nên bạt nhược, dễ buồn dễ giận, mà nguyên nhân sâu xa chính vì ta luôn ở trong tình trạng đói kém sự chấp nhận và kính trọng của người khác, như để bù đắp cho những tổn thất trong ta khi tranh chấp vật vã với cuộc đời. Nếu bên kia vững vàng thì vẫn có thể ôm ấp ta một cách không khó khăn gì, nhưng lỡ người thương của ta cũng trong tình trạng yếu kém như ta thì làm sao thiết lập được một liên hệ cân bằng và ổn định? Vấn đề không phải do cả hai thiếu khả năng sống hạnh phúc với nhau, mà chính những thứ năng lượng tiêu cực đã che khuất khả năng đó, làm cho mỗi người không biểu hiện được sự hay ho và đẹp đẽ của mình nữa, trong mắt người kia bấy giờ ta chỉ là một con người giận dữ, độc đoán hay nhỏ mọn mà thôi. Vậy ta có nên cùng ngồi lại để giúp nhau lấy những thứ rác rến độc hại đó ra? Bước vào năm mới trong tinh thần tráng kiện vì đã thu dọn hết những năng lượng tiêu cực thì chắc chắn ta và người kia đều sẽ có nhiều cảm hứng để thiết kế một đời sống có hòa điệu và hạnh phúc hơn. Phương pháp mà ta có thể sử dụng hiệu quả nhất là phương pháp làm mới. Làm mới là cơ hội để nhìn lại và tháo gỡ những khúc mắc mà ta và người kia đã lầm lỡ gây ra trong quá khứ. Làm mới có khác với đổi mới là ta không cần phải bỏ hết những cái cũ hay con người cũ mà đi tìm những cái mới hay con người mới. Làm mới là khơi dậy cái hay cái đẹp trong một cá thể hay một liên hệ đang bị năng lượng xấu che phủ, mà bản chất vẫn còn nguyên vẹn. Điều kiện căn bản của phương pháp này là phải có lòng thành khẩn và ý chí thực tập để thay đổi được tình trạng. Ta có thể làm mới giữa hai người, nhưng phải có hẹn trước bằng cách mời trực tiếp hay qua một thiệp báo tin. Nếu thấy tình trạng hơi khó khăn thì nên mời thêm một người mà cả hai bên đều thương kính và tin cậy. Đừng mời người chỉ đứng về phe ta để sẵn sàng bênh vực cho ta thì sẽ gây thêm ngăn cách hay đổ vỡ. Tùy trường hợp mà ta cũng có thể thực tập làm mới trước cả gia đình hay đoàn thể để cần thêm sự soi sáng và yểm trợ của nhiều cái thấy từ những thành viên, dù đó là những người có tuổi tác hay chức phận nhỏ hơn ta. Như vậy buổi làm mới sẽ dễ đạt hiệu quả hơn. Buổi làm mới nên diễn ra trong không khí thật nhẹ nhàng, lắng đọng, vì vậy phải được báo trước vài ngày để hai bên chuẩn bị tốt cho phần có mặt trọn vẹn của mình. Nếu ta thấy năng lượng của mình hôm nay yếu kém hay người kia chưa sẵn sàng lắng nghe thì xin dời buổi làm mới sang hôm khác. Đừng vì nôn nóng giải quyết cho xong vấn đề mà ta làm cho tình trạng càng thêm tồi tệ. Ta cũng cần thiết kế buổi làm mới cho thật ấm cúng để tạo thêm năng lượng cho chính ta và đối tượng muốn lắng nghe ta. Nên tắt ti vi và cả điện thoại để dành trọn tinh thần cho buổi làm mới. Đừng sử dụng làm mới tùy tiện trên xe hơi hay những chỗ thiếu sự sắp đặt trang nghiêm và không thể đối diện với nhau thì sẽ không đạt được phẩm chất. Nên cắm thêm một bình hoa tươi thắm để biểu tượng cho ước mong kết quả sau khi làm mới hai bên sẽ được tràn đầy sức sống và thơm ngát như những đóa hoa. Nếu là buổi tối thì ta hãy thắp thêm vài ngọn nến cho căn phòng thêm phần ấm cúng. Trong suốt quá trình làm mới, người nói và người nghe đều phải sử dụng một cách vững vàng về nghệ thuật lắng nghe và ái ngữ. Trường hợp có thêm người yểm trợ thì phải tôn trọng qui ước chung, chỉ khi nào được mời thì ta mới mở lời. 

Sau đây là quá trình làm mới: 

1. Tưới hoa: Ta nên nhắc đến những điểm tích cực và dễ thương của người mà ta đang có khúc mắc và muốn làm mới, để cho người đó có thêm đức tin nơi bản thân và mát dịu tâm hồn vì cảm nhận được lòng quý trọng cũng như thiện chí của ta, chứ không phải là hành động lên án hay chỉ trích. Thí dụ: Thưa anh, em rất tự hào và hạnh phúc vì có được một người chồng giỏi giắn như anh. Anh không chỉ tài giỏi trong công việc, mà một tay anh đã gầy dựng nên mái ấm gia đình của chúng ta. Em còn nhớ như in những ngày chúng ta mới cưới nhau, cả hai đứa đều từ hai bàn tay trắng. Nhưng chưa bao giờ anh để cho em sống trong tình trạng túng thiếu, em muốn học thêm hay cần sắm sửa cái gì anh cũng nhiệt tình ủng hộ, dù có khi anh phải chật vật với đồng lương kém cỏi của mình. Rồi khi có được cơ ngơi ổn định, con chúng ta ra đời, mẹ con em luôn sống trong sự đùm bọc hết lòng hết dạ của anh. Bất cứ em cần gì thì anh cũng cố gắng giúp đỡ. Thực sự em không biết dùng lời lẽ nào để nói hết lòng biết ơn của em đối với anh. 

2. Nhìn lại mình: Tự nhận trong thời gian qua đời sống tinh thần có nhiều xáo trộn và xuống dốc. Ta đã để cho những căng thẳng, lo lắng, muộn phiền lấy đi quá nhiều năng lượng, nên lắm lúc ta cũng không kiểm soát hết những lời nói và hành động vụng về của mình, làm cho người khác buồn lòng mà không hay biết. Thí dụ: Thưa anh, trước khi nói lên những khúc mắc trong lòng thì em cũng xin tự nhìn lại bản thân mình. Quả thật là em có nhiều thay đổi bất chợt trong cách nói năng và cử chỉ. Em thường gọi điện thăm dò và buông ra những lời hờn dỗi vào những lúc anh đang rất bận rộn với công việc. Khi anh hỏi em có khó khăn gì cần chia sẻ thì em gạt ngang mà không giải thích một lời. Vì giận anh nhiều lần lỗi hẹn cơm chiều, nên có khi em cũng muốn bỏ mặt anh vào những ngày cuối tuần, kiếm cớ về bên nhà mẹ để cho anh tự nấu nướng. Đó là những sai sót của em. 

3. Nói lên khúc mắc: Nói cho người kia biết về niềm đau đã quấn chặt tâm ta trong những ngày qua, vì người kia đã buông ra lời nói hay cử chỉ nào đó thiếu ý thức. Ta cũng nên nói thêm là do sự thực tập đời sống tinh thần chưa được vững chãi nên ta còn dễ bị giận hờn khống chế, mong người kia hãy yểm trợ ta bằng cách đừng nói hay đừng làm như thế nữa. Thí dụ: Thưa anh, thực sự em rất yêu thương và tin tưởng nơi anh, nhưng vì cách hành xử của anh trong những ngày gần đây đã khiến cho tình thương trong em bị suy tổn, niềm tin trong em cũng bị xói mòn theo. Điển hình như vào đầu tháng trước trong khi bất hòa vì tranh cãi nhau, nửa đêm anh lại đến ngủ nhờ ở nhà người bạn, làm gia đình anh nghĩ em đã lấn lướt chồng mà kêu rêu khắp họ tộc. Cách đây hai tuần, em gọi để hỏi ý kiến anh về việc học hành của con thì anh lại quát tháo ầm ĩ, không cho em giải thích tận tường rồi cúp ngang điện thoại. Đêm thứ bảy tuần rồi, anh lại mắng em vụng về thiếu trách nhiệm trước mặt bạn bè đồng nghiệp của anh chỉ vì em để con chơi té cầu thang, trong khi em bận túi bụi để lo bửa cơm tối theo đầy đủ thực đơn cho buổi tiệc của anh… Không hiểu vì vô tình hay cố ý mà anh đã làm cho em có cảm tưởng như là anh không còn yêu thương em nữa, vì trước kia anh đâu có như vậy. Hãy giúp em bằng cách nói cho em biết nguyên do đi anh. Em rất cần anh nâng đỡ cho em ổn định trở lại. 

4. Thực tập lắng nghe: Khi nghe người kia nói xong, nếu ta nghĩ người kia bị vướng vào nhận thức sai lầm nên đã tự làm khổ mình, chứ ta không hề có ý làm cho người kia khổ. Dù vậy ta cũng không nên đính chính ngay lúc ấy để buổi làm mới không trở thành buổi tranh chấp. Ta chỉ nên theo dõi và điều phục dòng cảm xúc, thực tập lắng nghe sâu với lòng thương yêu rộng mở để cảm nhận được nỗi khổ tâm của người kia. Ta ghi nhận những điều người đó nói và hứa sẽ nhìn kỹ lại những gì đã xảy ra. Sau đó hãy tìm cơ hội giúp cho người đó thấy được nhận thức sai lầm của họ. Bất cứ lúc nào ta thực sự thấy mình đã có những vụng về hoặc những lầm lỡ với người kia thì phải lập tức gọi điện thoại, hoặc viết thư, hoặc tốt nhất là đến gặp người đó xin lỗi và hứa sẽ sống cẩn thận và sâu sắc hơn trong những ngày tới. Thí dụ: Em yêu dấu, anh rất biết ơn em đã nói ra hết những khó khăn em đã chịu đựng trong thời gian qua mà anh không hề hay biết. Nhưng anh rất mừng vì thấy lòng em giờ đây đã vơi đi phần nào phiền muộn, và anh cũng thấy yên tâm vì biết được những suy nghĩ của em về anh. Bởi hai chúng ta luôn tương tức với nhau, hễ em khổ là anh cũng sẽ khổ. Anh hứa với em anh sẽ nhìn kỹ lại những gì mà em vừa nêu ra, nội trong ba ngày nữa anh sẽ trả lời với em, nhưng có một điều anh tin chắc rằng tình cảm của anh giành cho em xưa nay chưa bao giờ suy giảm. Nếu mỗi tuần hay mỗi nửa tháng mà ta có một buổi làm mới để lấy ra những rác rến như vậy thì chắc chắn đời sống liên hệ sẽ luôn vững vàng và đi tới. Ta đừng coi thường những thiếu sót nhỏ nhặt, tích tụ lâu ngày nó cũng trở thành những đống rác khổng lồ, nếu ta không chịu thu dọn thì sớm muộn gì nó cũng sẽ bùng nổ thành những trận cuồng phong tan tác. Nhiều khi thấy người kia sao bỗng dưng giận dữ đến như vậy, ta đâu biết rằng trong tâm thức họ đã tràn lấp những khúc mắc khổ đau mà chưa từng được tháo gỡ. Đời sống còn kẹt vào lãng quên thì rác rến sẽ vẫn còn rơi rớt, vậy ta phải cố gắng học tập lối sống trong tỉnh thức và cách xử lý những rác rến thường xuyên. Đừng đợi đến khi sự cố xảy ra mới chịu thu dọn thì sẽ không đủ sức, vì có những loại phiền não một khi đã thắt chặt trong tâm thì nó sẽ làm cho cả vùng đất tâm bị nhiễm độc, triệu chứng ưng thư đột biến trong tâm hồn như trầm cảm, khủng hoảng, tâm thần… sẽ phát khởi dễ dàng. Cho nên chăm sóc vườn tâm là trách nhiệm của mỗi người, nếu mình không đủ sức thì hãy nhờ bên kia giúp đỡ, nếu bên kia vướng kẹt thì mình phải có trách nhiệm soi sáng và tháo gỡ. Chỉ cần có tình thương chân thật thì ta sẽ vượt qua bức tường của sự tự ái hay cả nễ để tích cực chăm sóc lại khu vườn tâm quý báu của ta và cả người thân thương. Khi vườn tâm của ta hay của người kia nở hoa kết trái thì cả hai đều được thừa hưởng, bởi vì hạnh phúc không bao giờ là vấn đề của cá nhân. 

" Bao khổ đau chồng chất 

Do nhận thức sai lầm 

Làm mới lòng thanh thản 

Chưa khuyết một vầng trăng "

Minh Niệm