Cách đây 78 năm, vào ngày 26/11/1942, bộ phim "Casablanca" đã lần đầu tiên được trình chiếu trước công chúng tại Nhà hát Hollywood ở thành phố New York (USA).
Nổi bật bởi dàn diễn viên xuất sắc, lời thoại mẫu mực, âm nhạc có sức sống vượt thời gian, ‘Casablanca’ luôn nằm trong danh sách phim hay nhất mọi thời đại và được hàng triệu khán giả tôn thờ.
Câu chuyện trong Casablanca xảy ra tại thành phố cảng cùng tên, thuộc Marốc, lúc này đang chịu sự quản lý của chính quyền Vichy Pháp thân Đức Quốc xã. Bóng đen của Thế chiến II đang lớn dần. Dòng người từ khắp châu Âu đổ về Casablanca ngày càng nhiều. Nơi đây đóng vai trò như một trạm trung chuyển giữa vùng bị phát xít chiếm đóng với nước Mỹ tự do.
Nhân vật chính của bộ phim là Rick Blaine (Humphrey Bogart), một gã người Mỹ lưu vong, chủ của một quán bar hạng sang kiêm sòng bạc. Rick kiệm lời, khó gần. Phương châm sống của anh là: “Tôi chẳng đưa đầu ra cho ai cả”. Trung lập về chính trị, không chõ mũi vào chuyện người khác khiến Rick sống yên ổn ở Casablanca.
Mọi chuyện chỉ đảo lộn khi một ngày kia, Ilsa Lund (Ingrid Bergman), người yêu cũ của anh, bước vào quán cùng với chồng của nàng, Victor Laszlo, một chỉ huy quân kháng chiến châu Âu đang tìm cách thoát sang Mỹ. Số phận run rủi khiến Rick là người duy nhất có trong tay hai tờ giấy thông hành có thể giúp vợ chồng họ thực hiện được dự định. Bị giằng xé giữa tình yêu và lương tâm, Rick sẽ lựa chọn thế nào? Ilsa cuối cùng sẽ ở lại với ai? Ai sẽ là người lên máy bay? Những câu hỏi ấy chỉ được giải đáp ở những phút cuối cùng của bộ phim
Trong vai một người đàn ông có vẻ ngoài sắt đá nhưng tâm hồn nhạy cảm, Humphrey Bogart lần đầu tiên thử sức với thể loại phim tình cảm (trước đó anh chuyên đóng phim tội phạm). Với gương mặt cương nghị và từng trải, ánh mắt sâu thẳm, nhìn thấu tâm can người đối diện, Bogart tạo nên một hình tượng đàn ông mạnh mẽ, típ người phái mạnh muốn kết bạn và phái yếu muốn dựa dẫm.
Ingrid Bergman chưa bao giờ đẹp và mong manh đến thế. Trong vai người đàn bà được cả hai người đàn ông yêu say đắm, Ingrid Bergman đã đưa đến cho khán giả một vai diễn cảm động, nội tâm nhiều giằng xé. Nhiều giai thoại điện ảnh cho biết chính Ingrid Bergman cũng không được cho biết trước kết cục của phim. Chính vì vậy suốt quá trình diễn, gương mặt cô thể hiện xuất sắc sự bối rối, phân vân, nỗi khổ tâm của người đàn bà đứng giữa tình yêu và trách nhiệm.
Ingrid Bergman thường được quay từ phía bên trái, bên phô diễn những nét hoàn hảo nhất của gương mặt cô. Các khung hình của Bergman cũng thường được lấy nét mềm và bố trí ánh sáng sao cho đôi mắt cô lấp lánh, biểu hiện một thế giới nội tâm đẹp đẽ và phong phú. Cùng với Bogart, Bergman đã tạo nên một câu chuyện tình vĩnh cửu, đầy tiếc nuối trong nhiều thập kỷ. Thật đáng tiếc đây cũng là lần hợp tác đầu tiên và cuối cùng giữa hai người.
Nếu như quán bar của Rick nổi tiếng vì là nơi tập trung của đủ dạng người, đủ quốc tịch thì dàn diễn viên của Casablanca cũng có thể tự hào về đặc tính tương tự. Chỉ có ba trong số các diễn viên là người Mỹ, còn lại hầu hết đều xuất phát từ châu Âu trong đó có rất nhiều người đang phải chạy trốn chế độ Đức Quốc xã.
Cuộc sống tha hương nơi đất khách quê người đã giúp họ thể hiện vai diễn với sự thấu hiểu đồng cảm sâu sắc. Trường đoạn “song đấu” giữa hai bài hát Die Wacht am Rhein của Phát xít Đức và La Marseillaise, quốc ca Pháp, sẽ không thể xúc động và hào hùng đến thế nếu thiếu sự góp mặt của những diễn viên lưu vong ấy. Những giọt nước mắt đẫm trên má họ mà khán giả nhìn thấy cũng chính là nước mắt thật.
Casablanca còn được đặc biệt nhớ đến với những câu thoại kinh điển, đã đi vào đời sống. Trong danh sách 100 câu thoại đáng nhớ của Viện phim Mỹ có tới sáu câu thoại trích từ bộ phim: “Nhìn em kìa, cô bé”, “Louis, tôi nghĩ rằng đây là sự bắt đầu của một tình bạn đẹp”, “Chơi đi, Sam. Chơi ‘As Time goes by’ đi”, “Khoanh vùng nghi phạm lại”, “Trong chúng ta luôn có Paris”, “Trong vô vàn quán rượu ở mọi thành phố trên khắp thế gian này, cô ấy lại tới đúng chỗ của tôi”. Với sáu câu thoại, Casablanca giành vị trí bộ phim có nhiều câu thoại đứng trong danh sách nhất. Sự hấp dẫn trong lời thoại của bộ phim không chỉ có vậy. Những lời đối đáp tưng tửng, hài hước của nhân vật Rick được cài cắm suốt bộ phim cũng đem lại cho khán giả những tiếng cười ý nhị.
Sẽ là một thiếu sót lớn nếu nhắc đến Casablanca mà lại quên đi giai điệu bất hủ của " AS TIME GOES BY " . Ca khúc ấy gắn liền với những kỷ niệm riêng tư của Rick và Ilsa khi họ còn bên nhau ở Paris. Khán giả sẽ không thể nào quên hình ảnh Sam, anh chàng da đen trung thành, bên cây đàn piano cùng ánh mắt buồn ám ảnh của Ilsa và vẻ thẫn thờ của Rick.
Bài hát được vinh danh ở vị trí thứ hai trong bảng xếp hạng 100 ca khúc do Viện phim Mỹ bầu chọn. Còn trong lòng khán giả, ca khúc mãi mãi được yêu thích như một tình khúc giàu hoài niệm về những mối tình đã qua.
Casablanca – Xin cứ mãi là mối tình dang dở
Mối tình dang dở của 2 trái tim đồng điệu nơi thành phố Casablanca xinh đẹp, đã khiến trái tim của hàng triệu khán giả phải thao thức trong hơn 78 năm qua.
Casblanca, với khán giả, là thành phố của sự lãng mạn, vương vấn nét thần tiên với những câu chuyện nghìn lẻ một đêm của đất nước Maroc.
Có một thời, thành phố xinh đẹp này từng giống như địa ngục trần gian, nơi mà hàng nghìn người bị mắc kẹt ở lại trong cuộc chốn chạy khỏi thế chiến thứ hai, tìm đến thiên đường mới của thế giới – nước Mỹ, bên kia bờ đại dương, nơi không có tiếng súng nổ với những cuộc thanh trừng hay thảm sát. Hiện thực một thời của Casablanca những năm 40 của thế kỷ trước đã được đưa vào bộ phim Casablanca – Chuyện tình thế chiến.
Nhưng qua góc nhìn và cách kể chuyện của đạo diễn Michael Curtiz, người xem quên đi một thành phố loạn lạc, mà chỉ nhớ về câu chuyện tình của những con người trong thời loạn đó.
CASSABLANCA – MẢNH ĐẤT CỦA NHỮNG KẺ CHẠY TRỐN
Casablanca thời đó, mọi ranh giới đều trở nên mong manh: cái thiện và cái ác, tình yêu và thù hận, niềm tin và sự dối trá. Chính bản thân Casablance cũng trở thành một ranh giới. Ranh giới giữa một cuộc chiến tranh đẫm máu với một thiên đường bình yên. Hàng nghìn người từ Châu Âu đổ về đây với mong muốn tìm được một tấm visa đến thành phố Lisbon của Bồ Đào Nha và từ đây, bay đến Mỹ.
Trong tình hình kiểm tra ngày một nghiêm ngặt, Rick – một người Mỹ lưu vong, chủ một quán café nổi tiếng có tên Rick's Café, vô tình có được 2 tấm giấy thông hành, thứ mà người ta sẵn sàng đánh đổi với hàng chục đến hàng trăm nghìn đô la Mỹ để được sở hữu.
“Tôi không đưa đầu mình ra cho ai cả” – đó là câu nói cửa miệng của Rick. Trong mắt nhiều người, anh là một nhân vật trung lập về chính trị, nhưng hơn cả, là một con buôn biết lợi dụng thời thế để làm giàu cho mình. Súng đạn, gián điệp, chính nghĩa hay phản bội? Với Rick, tất cả đều không quan trọng. Anh chỉ cần biết việc kinh doanh rượu và sòng bài của mình vẫn diễn ra một cách trôi chảy.
Bất chấp những bất ổn bên ngoài, Rick café vẫn dập dìu tài tử giai nhân, đắm mình trong rượu vang say nồng và tiếng đàn piano êm ái. Trong mắt nhiều người, Rick chỉ cần có thế, và bản thân anh, cũng khinh khỉnh tỏ ra, với mình thế là
(Casablanca – thành phố của những kẻ trốn chạy, khỏi chiến tranh và khỏi vết thương trong tim)
Nhưng rồi khán giả nhận ra rằng, đằng sau vẻ ngoài lạnh lùng, một cái đầu chỉ biết toan tính những con số, một kẻ cơ hội rất giỏi trong những mối quan hệ, Rick là người chạy trốn khỏi nỗi đau tình yêu. Casablanca là nơi hàng nghìn người châu Âu chọn để chốn chạy khỏi cuộc thế chiến, còn Rick, anh chọn nơi đây để vùi lấp đi vết thương sâu thẳm trong con tim.
Trước kia, anh cũng từng là người đầy nhiệt huyết, lý tưởng, từng tranh đấu vì hòa bình và tự do. Anh từng yêu và được yêu tại Paris hoa lệ, trước khi phát xít Đức tiến vào đánh chiếm. Anh từng mong muốn cùng nàng cao chạy xa bay đến một nơi nào đó, nơi ngày ngày anh sẽ nói với nàng: “Anh đang nhìn em này, cô bé…”
Nhưng rồi nàng không đến trong lần hẹn cuối, bỏ mặc Rick trong cơn mưa xối xả và một chuyến tàu đằng đẵng rời khỏi Paris.
Và rồi tại Casablanca, anh ổn định cuộc sống của mình với một vỏ bọc lạnh lùng khinh khỉnh. Có lẽ, đại đa số bè bạn và những người khách đến Rick’s café đều sẽ nhìn Rick là một người như thế, nếu anh không gặp lại nàng.
CASSABLANCA – BƯỚC NGOẶT CỦA CON TIM
Nàng - Ilsa Lund người con gái xinh đẹp tựa thiên thần, đã bước vào Rick’s café cùng chồng - Victor Laszlo, một nhân vật mấu chốt trong cuộc kháng chiến tại châu Âu. Quá khứ tưởng chừng như đã vùi sâu, nay trở lại và khiến vết thương lòng tưởng đã lành sẹo, bỗng trở nên đớn đau và nhức nhối hơn.
Rick đứng giữa tâm trạng giằng xé, muốn biết vì sao năm xưa Ilsa lỗi hẹn cùng anh, nhưng cũng muốn coi nàng như chưa từng quen biết.
(Chuyện tình tay ba trong phim giữa Rick – Ilsa – Victor chạm đến trái tim của khán giả, khi ai cũng có những lý lẽ riêng của mình, đều đáng được yêu thương và cảm thông )
Nhưng điều đáng để nói, cũng giống như nhiều người khác đến Casablanca, Ilsa và chồng đang tìm 2 chiếc giấy thông hành mà Rick đang nắm giữ. Sau khi hiểu rõ câu chuyện năm xưa, vì sao Ilsa đã không cùng anh rời bỏ Paris, tâm trạng của Rick dường như càng tệ hơn.
Anh đứng giữa tình yêu và lương tâm, giữa khát khao có lại được người mình yêu, nhưng không muốn làm tổn thương đến bất cứ ai.
Nhiều bài toán được đặt ra. Trong nỗ lực muốn cứu chồng, Ilsa sẵn sàng ở lại với lời thú nhận Rick là tình yêu đích thực, để Victor có được giấy thông hành, một mình lên đường đến miền đất hứa. Trong khi đó, Victor, tự biết con đường của mình quá nguy hiểm, sẵn sàng cầu xin Rick giúp vợ mình.
Trong cuộc tình tay ba mà ai cũng hết mình và tha thiết với một người con gái, ai sẽ là người ra đi, ai sẽ ở lại? Ai sẽ đến được với miền đất tự do và ai sẽ có được tình yêu đích thực?
Casablanca – điểm khởi đầu trong kết thúc
Chuyện tình thế chiến khiến khán giả phải nhớ mãi, bởi nó kết thúc để mở ra một con đường mới. Rick và Ilsa nhận ra tình yêu thực sự từ sâu thẳm trái tim mình, để rồi không lâu sau đó, họ rẽ làm hai lối. Chính bước ngoặt bất ngờ đó khiến tác phẩm trở thành khúc tình ca bất hủ của mọi thời đại, khiến khán giả phải nhung nhớ và nuối tiếc mãi không thôi.
Trong chuyện tình tay ba của Rick – Ilsa – Victor, không có kẻ đúng, người sai, cũng không có người đến trước, kẻ đến sau. Rick và Victor đều yêu Ilsa tha thiết, đều sẵn sàng lùi một bước để giúp nàng có được những điều tốt đẹp nhất. Những giây phút cuối cùng, Rick đã hy sinh tất cả những gì mình có, để giúp vợ chồng Ilsa có thể rời khỏi Casablanca và bay về miền đất hứa.
(Sau nhiều sóng gió, Rick và Ilsa nhận ra điều sâu thẳm trong con tim mình)
Thẫn thờ nhìn theo máy bay khuất dần trong làn mây, mang theo tình yêu mà có thể suốt đời này, Rick cũng không bao giờ gặp lại, nhưng anh nhanh chóng lấy lại dáng vẻ lạnh lùng và bất cần của mình.
Ở điểm cuối của chuyện tình này, khán giả đều biết rằng, trong trái tim anh, và tâm hồn nàng, luôn có một tình yêu chỉ thuộc về riêng Rick và Ilsa. Nơi đó, giữa Paris thơ mộng, có rượu vang, có anh có nàng, đắm mình trong tiếng piano êm ái và ca khúc As time go by.
Với kỷ niệm đó, Rick sẽ tiếp tục ở lại Casablanca đầy sóng gió. Còn Ilsa, nàng sẽ luôn nhớ về Rick, về ánh mắt đằm thắm của anh cùng câu nói: “Này cô bé, anh đang nhìn em đấy”. Bấy nhiêu đó, đủ để hai tâm hồn yêu thương xa cách thêm phần mạnh mẽ để bước tiếp những chặng đường phía trước.
Casablanca – sức mạnh của tác phẩm nghệ thuật chân chính
Không có quá nhiều kịch tính, với nước phim trắng đen cùng những cảnh quay có lẽ đã quá lỗi thời trước sự phát triển của công nghệ làm phim của thế kỷ 21, nhưng Casablanca – Chuyện tình thế chiến, vẫn có một chỗ đứng riêng trong lòng khán giả yêu điện ảnh. Bởi trên tất cả, câu chuyện tình yêu trong phim đã chạm đến trái tim của người xem một cách thuần khiết và chân thật nhất.
(Ingrid Bergman – nữ diễn viên thể hiện vai Ilsa Lund Laszlo là một minh tinh nổi tiếng của Hollywood từ những năm 30. Trong sự nghiệp, bà từng giành 3 giải Oscar)
Ra đời từ năm 1942, nhưng đến nay, Casablanca vẫn giữ nguyên giá trị của nó. Khán giả vẫn ngất ngây với nét đẹp mong manh thiên thần cùng đôi mắt như luôn ngấn nước của Ingrid Bergman trong vai Ilsa, cảm thông với những giằng xé trong sâu thẳm trái tim nàng.
Người xem vẫn đắm say gương mặt cương nghị, lạnh lùng nhưng cùng đầy ấm nồng của Humphrey Bogart trong vai Rick. Và ca khúc nhạc chủ để As time go by (Khi thời gian trôi đi) vẫn sống mãi cùng năm tháng, trở thành khúc tình ca bất hủ, mãi thủ thỉ với người nghe về một mối tình buồn dang dở, nhưng vẫn rất đẹp và đem đến cho người ta hy vọng.
“Em hãy nhớ điều này nhé
Nụ hôn vẫn là nụ hôn
Tiếng thở dài vẫn vậy
Chỉ có điều quan trọng nhất vẫn ở lại
Khi thời gian trôi dần đi
Và khi đôi uyên ương quấn quýt
Họ sẽ nói “Anh yêu em”
Em hãy luôn tin vào điều đó
Dù phía trước có là điều gì
Khi thời gian dần trôi đi…."
CASABLANCA – BỘ PHIM TÌNH YÊU KINH ĐIỂN MỸ HAY NHẤT MỌI THỜI ĐẠI
Bộ phim được công bố tới công chúng Mỹ vào năm 1942, cái tên Casablanca là tên một thành phố cảng nổi tiếng của Ma-rốc. Thời điểm chiến tranh Thế giới thứ 2 đang diễn ra vô cùng ác liệt, những dòng người muốn rời xa cuộc chiến ở châu Âu bằng cách đi tới Ma-rốc, rồi từ đó họ sẽ lên tàu tới vùng đất của tự do – nước Mỹ. Ở mỗi thời kỳ, những giấc mơ Mỹ đều mang những màu sắc khác nhau, tuy nhiên cuối cùng lại trở thành thứ đẩy đưa số phận con người tới bi kịch.
Anh chàng Rick Blaine (do Humphrey Bogart thủ vai), là một người Mỹ lưu vong, chủ của một quán bar hạng sang kiêm sòng bạc.Anh ta khó gần và kiệm lời, luôn thể hiện một quan điểm trung lập về chính trị. Một hình tượng quen thuộc về những gã đàn ông luôn rời xa, trốn tránh thị phi, sống ẩn dật, có thể coi đây là hình tượng điển hình trong phim kinh điển Mỹ thời kỳ này và cả về sau.
Có lẽ, Rick sẽ sống một cuộc đời bình yên ở Casablanca nếu như người tình cũ của anh, Ilsa Lund (do Ingrid Bergman thủ vai) xuất hiện. Cô đang cùng chồng mình tay chỉ huy kháng chiến ở châu Âu đang tìm cách tới nước Mỹ, nhưng điều cần thiết bây giờ là họ phải có hai tấm vé thông hành, mà để có được nó họ cần tới gặp Rick. Trớ trêu thay, khi một lần nữa, gã số phận lại trêu đùa họ, cuốn họ vào vòng xoáy cuộc đời, sự giằng xé giữa tình yêu, lựa chọn của số phận.
Thành công của Casablanca đưa bộ phim lên hàng kinh điển của điện ảnh Mỹ, phần lớn nhờ tới diễn xuất của hai diễn viên huyền thoại Humphrey Bogart và Ingrid Bergman. Humphrey đã làm nên một hình tượng Rick với bề ngoài có vẻ cứng rắn, cương quyết nhưng sâu thẳm bên trong anh là một tâm hồn nhạy cảm, một tình yêu sâu đậm mãi dành cho Ilsa.
(Poster của phim Cassablanca)
Kế đến là Ingrid, về sau này bà vẫn được công chúng đánh giá là một trong những minh tinh huyền thoại của điện ảnh Mỹ. Ở Ilsa, Ingrid chưa bao giờ dịu dàng đến thế, cả hai người đàn ông của đời cô đều dành cho cô những tình cảm đậm sâu và chân thành. Đó cũng là bi kịch trong lòng cô, nội tâm giằng xé, sự chọn lựa giữa tình yêu và trách nhiệm. Rồi từ đây, số phận của họ sẽ ra sao?
Âm nhạc trong Casablanca cũng là một điểm thu hút khán giả, những bài hát mà về sau này trở thành những bài hát kinh điển của thời đại. Sẽ chẳng lạ lẫm gì mỗi khi ca khúc Casablanca hay As time goes by cất lên, đưa người nghe trở về những xúc cảm, bồi hồi và nhung nhớ. Như câu chuyện tình còn dang dở giữa Rick và Ilsa, như hàng trăm mối tình khác thời chiến, như chọn lựa giữa trách nhiệm và tình yêu.
Nhiều thập kỷ đã trôi qua nhưng Casablanca của đạo diễn Michael Curtiz vẫn được đánh giá là một trong những bộ phim kinh điển Mỹ hay nhất mọi thời đại.