Bản Donna Donna, vốn là một ca khúc của người Do-thái lưu vong. Donna Donna có tựa đề nguyên thủy là “Dana Dana”, trích từ vở ca kịch “Esterke” của người Do Thái lưu vong sống ở Hoa Kỳ (diễn trong 2 năm 1940, 1941), viết bằng tiếng Yiddish. Chữ “Dana” ở đây là rút gọn của chữ “Adonai”, có nghĩa là “Thượng đế” trong tiếng Do Thái cổ.
Joan Baez là một trong những nghệ sĩ có ảnh hưởng nhất ở Mỹ thể hiện ca khúc bằng tiếng Anh. Tiếng hát của Joan Baez dịu nhẹ trong tiếng guitar đệm dìu dặt tạo nên một khoảng trống trắng trước người nghe. (Link YouTube với 11,970,055 lượt xem https://www.youtube.com/watch?v=j1zBEWyBJb0 )
Kể từ khi Joan Baez cất tiếng hát thì Donna Donna đã lan ra cả thế giới và sau đó rất nhiều người thể hiện lại ca khúc này. Và đến giờ này Donna Donna vẫn được xem là khúc thánh ca của tự do.
Lời bát hát tiếng Anh là một câu chuyện ngụ ngôn đầy hình ảnh với hàm nghĩa sâu xa.
Một lối hát kể chuyện đầy tâm tình, hương vị của bài hát như hương vị của một câu chuyện ngụ ngôn đầy ý nghĩa sâu sắc. Đó là tâm sự của một, chú bê con, bị đem ra chợ bán, và trên đường đi, nó nhìn thấy con chim én bay lượn ca hát mang mùa xuân tới… Ca khúc này đã mau chóng trở thành một bài hát dân gian phổ biến trong các cộng đồng Do Thái lưu vong:
oOo
Ngoài bản gốc Anh ngữ thì ca khúc Donna Donna được biết đến thêm qua phần Pháp ngữ khá nổi tiếng với tiếng hát của Claude François -Donna, Donna (Le Petit Garçon).
Nội dung lời Pháp hoàn toàn khác với ca khúc nguyên thủy. Tuy nhiên, bài hát này được hâm mộ và bản của Trần Tiến chính là phỏng theo bản tiếng Pháp này. Tên tuổi của Claude François, đối với người yêu nhạc Pháp, ai cũng biết anh được ái mộ hàng đầu ở Pháp và các quốc gia nói tiếng Pháp, có lẽ chỉ đứng sau Johnny Halliday.
( LINK: https://www.youtube.com/watch?v=WTYOr9CMaNQ )
Lời hát do Claude François đặt nghe như một bài hát ru, kể một câu chuyện cổ tích rằng:
“Ngày xưa, có một cậu bé sống đầy đủ, hạnh phúc trong một ngôi nhà to đẹp, nhưng trong lòng lúc nào cũng khao khát sớm được trở thành người lớn; mỗi tối cậu đều mơ ước tới lúc thành người lớn, nhưng người mẹ hiền dịu chỉ lặng lẽ hát ru cậu rằng: “Donna donna, rồi đây, con sẽ nuối tiếc những ngày ấu thơ”.
Năm tháng trôi qua, cậu bé ngày xưa ấy nay đã trở thành một người đàn ông mỏi mòn, xác xơ, tơi tả sau khi trải qua bao nỗi bất hạnh trên đường đời – tình phụ, đói khổ, thất bại, bơ vơ… và chợt nhớ lại lời mẹ ngày xưa”.
Mời MN thưởng thức bản dịch tiếng Việt của NS Tuấn Dũng trước 1975 qua giọng hát lôi cuốn của CS Kiều nga.