Nhạc sĩ Hoàng Nguyên tên khai sinh là Cao Cự Phúc, sinh năm 1930 tại xã Diễn Bình (huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An). Sau một thời gian học hành ở Huế, ông lên Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) dạy học ở trường Bồ Đề từ năm 1954. Tại thành phố sương mù, bằng vốn kiến thức được trau dồi những ngày đi theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương ở Liên khu 4, anh giáo viên Cao Cự Phúc bắt đầu viết nhạc với bút danh Hoàng Nguyên.
Ca khúc đầu tiên nhạc sĩ Hoàng Nguyên viết về Đà Lạt là nhạc phẩm “Bài thơ hoa đào”. Có lẽ bởi tới từ vùng đất khô nóng, lần đầu tiên chạm mặt vào hơi sương lạnh, ngắm nhìn màu hoa đào mơ màng, rực rỡ, Hoàng Nguyên đã bật ra xúc cảm để viết những ca từ ca ngợi loài hoa đặc trưng nhất của thành phố mù sương: “Ngày nào dừng chân phiêu lãng/ Khách tới đây khi hoa đào vương lối đi”.
Nhưng dù cảm hứng được nảy sinh từ hoa hay sương, nó vẫn không khỏi gắn với tuổi xuân, với tình yêu, với những dáng thiếu nữ áo dài xinh đẹp của phố núi: “Màu hoa in dáng trời/ Tình hoa lưu luyến người”.
Sau một vài năm sống và dạy học ở Đà Lạt, nhạc sĩ Hoàng Nguyên đã tích đủ tình yêu, sự gắn bó và cảm hứng để viết lên một trong những ca khúc tuyệt vời nhất, ca khúc mà dường như ai cũng biết về Đà Lạt. Đó là “Ai lên xứ hoa đào”.
Chắc hẳn rằng, trái tim đôi mươi dâng tràn nhựa sống, tình yêu của chàng trai trẻ mang tâm hồn nhạc sĩ đã vang lên những lời thúc giục, đòi hỏi thốt lên những lời tình nồng nàn. Ngay từ những lời đầu tiên, những nốt nhạc đầu tiên được cất lên, một Đà Lạt mơ huyền, lãng mạn, một Đà Lạt mang đậm “chất Đà Lạt” đã hiện ra trong lòng người nghe: “Ai lên xứ hoa đào dừng chân bên hồ nghe chiều rơi/ Nghe hơi giá len vào hồn người, chiều xuân mây êm trôi/ Thông reo bên suối vắng, lời dìu dặt như tiếng tơ”.
Ca từ tuyệt đẹp, giai điệu nhẹ nhàng, ngọt ngào đã mang lại cho “Ai lên xứ hoa đào” một vị trí đặc biệt trong lòng người Đà Lạt, người yêu Đà Lạt và làng âm nhạc Việt. Và dù bài hát đã ra đời quá nửa thế kỷ, nhưng mỗi khi nhắc tới Đà Lạt, không ai có thể không nhớ tới ca khúc tuyệt vời này.
Không chỉ có “Ai lên xứ hoa đào”, “Bài thơ hoa đào” viết cho Đà Lạt, Hoàng Nguyên còn “Hoa đào ngày xưa”, “Đà Lạt mưa bay” dành cho phố núi. Đặc biệt, “Đà Lạt mưa bay” vẫn mang dáng dấp một Hoàng Nguyên tài hoa, đa tình với những dáng hình thiếu nữ dịu dàng: “Sương mù chiều vương trên làn tóc rối/ Chiếc gối chung đầu mình kể chuyện đêm đêm/ Chừ em đi rồi mình tôi còn ở lại/ Đà Lạt buồn mưa mãi mãi không thôi/ Sương ngủ trên đồi sương vây thành phố/ Nhớ cánh hoa đào nào vương trên áo tôi”.
Đà Lạt trong ca khúc Hoàng Nguyên quen mà lạ. Quen bởi những gì ông nhắc tới đều là những điều đặc trưng nhất của phố núi: là sương, là hoa, là thông, là tà áo dài thấp thoáng trong sương. Lạ bởi những hình ảnh thân quen ấy được nhìn qua lăng kính một tâm hồn lãng mạn, một “người phiêu lãng” như ông tự nhận về mình.
Ca từ lãng mạn, âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Nguyên cũng không khác, nhẹ nhàng, ngọt ngào, tha thiết như một lời tự sự. Giữa tuổi hoa niên cháy bỏng, ông đã trao hết tài năng thiên phú vào những ca khúc dâng tặng thành phố mù sương, nơi ông neo bước trên đường lữ hành xa tít.
Mời MN thưởng thức nhạc phẩm "Bài Thơ Hoa Đào" qua tiếng hát CS Khánh Ly (bản thu âm trước 75)